Şeyh Gâlib’in (d. 1171/1757- ö. 1213/1799), Kösec Ahmed Dede’nin (ö. 1191/1777) et-Tuhfetü’l-Behiyye fi’t-Tarîkati’l-Mevleviyye adlı risâlesine Arapça yazdığı tâlîkat. Yenikapı Mevlevîhanesi’nde çilesini tamamlayıp Ali Nutkî Dede'den hilafet aldıktan sonra yazdığı bu eserinde Şeyh Gâlib’in, Mevlevî âdâb ve erkânı kapsamında çile, semâ‘, zikir, şeyh-mürîd âdâbı gibi konuların yanı sıra birçok tasavvufî meseleye ilişkin izahlarda bulunduğu görülür. Eserde, et-Tuhfetü’l-Behiyye’de geçen bazı kavramların etimolojik kökenine ilişkin tafsilata girdiği dikkat çeken Şeyh Gâlib’in düşüncelerini dile getirip açıklamada bulunurken birçok beyit, kıt‘a ve rubâiye yer vererek sözü uzatmamaya gayret ettiği fark edilir. Daha çok pîri Hz. Mevlâna’ya ait olmakla birlikte muhtelif sufilerin Farsça, Arapça ve Türkçe nutuklarına da yer veren Gâlib’in Türk-Arap-Fars kültür havzalarının etkisiyle teşekkül eden Osmanlı telif dili geleneğini devam ettirdiği anlaşılmaktadır.

Şiirde yeni çığır açma kaygısı taşıyan Şeyh Gâlib’in mensur kaleme aldığı es-Sohbetü’s-Sâfiyye’sinde de bu yönünü koruduğu görülür. Bu bağlamda Mevlevî âdâp ve erkân literatüründe ilk kez dile getirdiği hususlar, söz konusu eseri oldukça önemli kılmaktadır. Bunlardan biri, Mevlevîlik dâhilinde çok katmanlı bir sâlik anlayışı ortaya koymasıdır. Mevlevî âdâp ve erkânı literatürü incelendiğinde bir benzerine rastlanmayan bu anlayışta tâlib, Mevlevîliğe intisap etme şekline göre belli bir sâlik statüsü kazanır. Mürîd, münîb ve muhib olarak isimlendirilen bu sâliklerin riâyet etmesi gereken edeplerde farklılıklar mevcuttur (Şeyh Gâlib, vr. 8a). Diğer taraftan eserde Şeyh Gâlib’in Mevlevî mukâbelesi hakkında yaptığı yorumlar kadar onu meydana getiren öğelere ilişkin görüşleri dikkat çekicidir. Mesela Devr-i Veledî, Şeyh Gâlib’e göre na‘t-i şerîf, ney taksimi, kudüme vuruş ve Mesnevî takririni de ilave ettiği toplam yedi aşamalı bir yapıya sahiptir. Bu yedi aşamalı yapısıyla Devr-i Veledî, Şeyh Gâlib’in perspektifinde etvâr-ı seb‘aya denktir ve her bir aşamanın esmâ-i ilâhîde bir karşılığı vardır. Benzer şekilde Devr-i Veledî’yi, kelimât-ı kudsiye olarak isimlendirilen Nakşî prensiplerle irtibatlandırır (Şeyh Gâlib, vr. 11b-12a). Bütün bunların yanı sıra eser Şeyh Gâlib’in tasavvufî düşüncelerini tespit etme bakımından da önemli veriler ihtiva etmektedir. Muhtelif koleksiyonlarda yazma halinde bulunan eserin Ahmed Remzi Akyürek tarafından Nüshatü’ş-şâfiye ismiyle yapılan tercümesi İbrahim Kutluk tarafından özetlenerek yayımlanmıştır (1948).

Şairin/Yazarın biyografisi için bk. "Şeyh Gâlib, Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyh-galib-mehmed