Ermeniceden tercüme edilmiş 5 Ermenice-Kıpçakça sözlük.

Bu sözlükler; Lviv Üniversite Kütüphanesi Elyazmaları Bölümünde 51 numaralı yazma (366 s.); St. Petersburg’da M. E. Saltıkov-Chtchédrine adlı Devlet Halk Kütüphanesinde 8 numaralı yazma (280 s.); Viyana’da Millȋ Kütüphanede bulunan 3 numaralı yazma (106 s.); yine Viyana Mekhitarist Manastırı’nda 84 numaralı (178 s.) ve 311 numaralı yazma (301 s.) olarak sıralanabilir. Sözlükler; iki dilli sözlük türüne örnek teşkil etmekte; bir Ermenice sözcük bir veya daha fazla eş anlamlı Kıpçakça karşılık ile verilmektedir. Söz konusu karşılıklar tek bir sözcük, söz öbeği ya da geniş bir açıklama şeklindedir. Viyana’da bulunan ve anonim olan üç yazma; Edward Tryjarski tarafından 1968-1972 yıllarında Varşova’da dört fasikül hâlinde ve Dictionnaire Arméno-Kiptchak D’après Trois Manuscrits des Collections Viennoises adıyla yayımlanmıştır (A-H ve I-K harfleri 1968’de, Ḫ-O harfleri 1969’da ve P-Z harfleri 1972’de). Tryjarski bu çalışmada madde başı olan Ermenice kelimeleri çıkarmış; Kıpçakça kelimeleri madde başı yaparak Lehçe ve Fransızca anlamlarını vermiştir ve böylece sözlük Kıpçakça-Lehçe-Fransızca biçiminde düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile Kıpçakça verilen madde başının ardından Lehçe ve Fransızca anlamlar gelmekte; daha sonra yazma numaraları (I, II, III şeklinde) ile metnin içinde geçtiği tam karşılık ve bu karşılığın bulunduğu varak/satır numarası gösterilmektedir. Madde başı yapılan Kıpçakça sözcüklerin kontrolünde diğer Ermeni-Kıpçak Türkçesi çalışmaları ve Karaycadaki varyantlardan yararlanılmıştır. Başında geniş bir Giriş bölümüne yer verilen çalışmanın son kısmında birkaç tıpkıbasım örneği bulunmaktadır. Madde başlarının Ermenice karşılığının ve Ermeni harfli Kıpçakça verinin doğrudan verilmeyişi; sözcüklerin geçerliliklerini kontrol etme noktasında bir eksiklik olarak değerlendirilebilir.

Ermenice-Kıpçakça Sözlükler üzerine yapılan bir diğer çalışma, alanın önde gelen isimlerinden Aleksandr Garkavets’e aittir. 2007 yılında yayımlanan Kıpçakskoe Pismennoe Nasledie II adlı çalışmanın bölümlerinden biri, Ermenice-Kıpçakça sözlüklerdeki tüm verilerin bir araya getirilmesi ile oluşturulmuş tek bir sözlüktür: Kıpçakskiy slovar’ k armyanskoy Biblii, po vos’mi rukopisyam XVI-XVII vv. “XVI-XVII. Yüzyıllar Arası Sekiz Elyazması Temelinde Ermenice İncil İçin Kıpçakça Sözlük” (s. 648-884). Madde başlarının, orijinallerinde olduğu gibi Ermenice verildiği ve Kıpçakça karşılıkların Latin harfleri ile gösterildiği çalışma; ‘anlam’ içermemektedir. 2010 yılında basılan Kıpçakskoe Pismennoe Nasledie III - Kıpçakskiy Slovar’ adlı üçüncü ciltte bu eksiklik giderilmiş ve “Ermenice İncil İçin Kıpçakça Sözlük”ü tam anlamıyla kullanabilme imkânı; yayımlanan söz konusu üçüncü cilt ile mümkün kılınmıştır.