- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fütûhî, Hüseyin Çelebi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Gazavatname
- Yayın Tarihi:29/09/2021
ENÎSÜ'L-GUZÂT (FÜTÛHÎ)
manzum fetih-nâmeFütûhî, Hüseyin Çelebi (d. ?/?- ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Fütûhî’nin Kânûnî Sultan Süleyman (ö. 1566)’ın 1526 tarihli Macaristan Seferi’ni anlattığı eseri. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun “mefâʻîlün mefâʻîlün feʻûlün” kalıbıyla kaleme alınan eser, 1200 beyit civarındadır. Fütûhî; tevhid, naat ve dört halifeyi konu alan naatlar ve münacattan sonra sebeb-i telif bölümüne geçer. Şair bu bölümde, eserini yazma sebebi olarak bir seher vakti mahzun bir şekilde yatarken bir sesin kulağına gelip ömrünün gelip geçmesine rağmen bir eserinin olmadığını fısıldamasını gösterir. Ardından asıl konuya geçerek devrin padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın övgüsünde bulunduktan sonra 36 beyitlik bir kasideyle padişahın övgüsünü bitirip Macaristan seferini anlatmaya başlar. Ordunun savaş hazırlıkları, Macar tarafına yapılan sefer, Osmanlı ordusunun ihtişamı, sefer esnasında tesadüf edilen kaleler ve bunların fethedilişi canlı tasvirlerle anlatılır. Hatime bölümünde şairlik itibarıyla kendisini Şeyhî’yle kıyaslayan Fütûhî, yazmış olduğu bu eseri, eğer Şeyhî görmüş olsaydı kendisine mürit olacağını iddia ettikten sonra Hz. Peygamber’in gazayla ilgili birkaç hadisini nazmen açıklayarak eserini bitirir.
Enisü’l-Guzât’ın biri Süleymaniye Kütüphanesinde diğeri Milli Kütüphanede iki nüshası bulunmaktadır. Süleymaniye nüshasından hareketle eser üzerinde Meltem Aydemir tarafından yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır (Aydemir 2006).
Şairin biyografisi için bk. “Fütûhî, Hüseyin Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/futuhi-huseyin-celebi
Eserden Örnekler
Der-Beyân-ı Resîden-i Hükm-i Pâdişâh Be-Kral-ı Üngürüs
Bu hükm ile ki tenbîh eyledi şâh
Uyandurdı uyurken itdi âgâh
Uyandurdı velî yandurdı oda
Kaçan bîdâr ola baht-ı gunûde
Krâlun benzi gâhî sürh geh zerd
Olurdı çünki kuvvetlüydi de
Tegayyür-i delîl-i hayret olur
Televvünler delîl-i dehşet olur
Nic’itsün n’eylesün bî-dîn-i miskîn
Ki zuʻmınca çekerdi gayret-i dîn
Nasârâ kavmine seddidi mutlak
Bahâdır tonuz idi tonuz el-hak
İçinde yandı gayret odı muhkem
Susutdı eyledi miskîni ebkem
Dili dudagı tebserdi yarıldı
Çalındı çevresin berki tarıldı (Aydemir 2006: 38).
Kaynakça
Algan, Süleyman (hzl.) (2011). Fütûhî, Nâz u Niyâz (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Aydemir, Meltem (hzl.) (2006). Enisü’l-Guzât (Metin-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TUHFETÜ'L-MECÂLİS (FÜTÛHÎ) | Fütûhî, Hüseyin Çelebi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
2 | NÂZ U NİYÂZ (FÜTÛHÎ) | Fütûhî, Hüseyin Çelebi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂNÇE (FÜTÛHÎ) | Fütûhî, Hüseyin Çelebi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
5 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
6 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
7 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
8 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
9 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
10 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
13 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |