ENÎSÜ'L-GUZÂT (FÜTÛHÎ)
manzum fetih-nâme
Fütûhî, Hüseyin Çelebi (d. ?/?- ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Fütûhî’nin Kânûnî Sultan Süleyman (ö. 1566)’ın 1526 tarihli Macaristan Seferi’ni anlattığı eseri. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun “mefâʻîlün mefâʻîlün feʻûlün” kalıbıyla kaleme alınan eser, 1200 beyit civarındadır.  Fütûhî; tevhid, naat ve dört halifeyi konu alan naatlar ve münacattan sonra sebeb-i telif bölümüne geçer. Şair bu bölümde, eserini yazma sebebi olarak bir seher vakti mahzun bir şekilde yatarken bir sesin kulağına gelip ömrünün gelip geçmesine rağmen bir eserinin olmadığını fısıldamasını gösterir. Ardından asıl konuya geçerek devrin padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın övgüsünde bulunduktan sonra 36 beyitlik bir kasideyle padişahın övgüsünü bitirip Macaristan seferini anlatmaya başlar. Ordunun savaş hazırlıkları, Macar tarafına yapılan sefer, Osmanlı ordusunun ihtişamı, sefer esnasında tesadüf edilen kaleler ve bunların fethedilişi canlı tasvirlerle anlatılır. Hatime bölümünde şairlik itibarıyla kendisini Şeyhî’yle kıyaslayan Fütûhî, yazmış olduğu bu eseri, eğer Şeyhî görmüş olsaydı kendisine mürit olacağını iddia ettikten sonra Hz. Peygamber’in gazayla ilgili birkaç hadisini nazmen açıklayarak eserini bitirir.

Enisü’l-Guzât’ın biri Süleymaniye Kütüphanesinde diğeri Milli Kütüphanede iki nüshası bulunmaktadır. Süleymaniye nüshasından hareketle eser üzerinde Meltem Aydemir tarafından yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır (Aydemir 2006).

Şairin biyografisi için bk. “Fütûhî, Hüseyin Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/futuhi-huseyin-celebi 

Eserden Örnekler


Der-Beyân-ı Resîden-i Hükm-i Pâdişâh Be-Kral-ı Üngürüs

Bu hükm ile ki tenbîh eyledi şâh

Uyandurdı uyurken itdi âgâh


Uyandurdı velî yandurdı oda

Kaçan bîdâr ola baht-ı gunûde


Krâlun benzi gâhî sürh geh zerd

Olurdı çünki kuvvetlüydi de


Tegayyür-i delîl-i hayret olur

Televvünler delîl-i dehşet olur


Nic’itsün n’eylesün bî-dîn-i miskîn

Ki zuʻmınca çekerdi gayret-i dîn


Nasârâ kavmine seddidi mutlak

Bahâdır tonuz idi tonuz el-hak


İçinde yandı gayret odı muhkem

Susutdı eyledi miskîni ebkem


Dili dudagı tebserdi yarıldı

Çalındı çevresin berki tarıldı   (Aydemir 2006: 38).

Kaynakça


Algan, Süleyman (hzl.) (2011). Fütûhî, Nâz u Niyâz (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Aydemir, Meltem (hzl.) (2006). Enisü’l-Guzât (Metin-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KAPLAN, Yunus. "ENÎSÜ'L-GUZÂT (FÜTÛHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/enisu-l-guzat-futuhi. [Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TUHFETÜ'L-MECÂLİS (FÜTÛHÎ) Fütûhî, Hüseyin Çelebi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
2 NÂZ U NİYÂZ (FÜTÛHÎ) Fütûhî, Hüseyin Çelebi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 DÎVÂNÇE (FÜTÛHÎ) Fütûhî, Hüseyin Çelebi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle