Ya’kûb Afvî’nin Hz. Peygamber’e salavât getirmenin lüzumu, önemi ve bu konunun incelikleri hakkındaki eserdir. Yazımı 11 Şevval 1147’de (6 Mart 1735) tamamlamıştır. Tespit edebildiğimiz en eski nüsha, H. Selimağa Kütüphanesi Hüdâî Efendi koleksiyonu 392 numarada kayıtlı mecmuanın 9b-45b varakları arasındadır. Şeyh Afvî’nin diğer iki eserinin de yer aldığı bu mecmuayı eski Galata kadılarından olup Filibe’de de kadılık yapan Hasan Efendizâde Mehmed Azîz Efendi istinsâh etmiştir. Müellif nüshasından istinsâh ediliği anlaşılan nüshanın ferağ kaydındaki bilgilerine göre istinsahı 29 Zilkāde 1148’de (11 Nisan 1736) tamamlanmıştır. Diğer iki yazma nüsha Süleymaniye Kütüphanesi Süleymaniye koleksiyonunda 746 numara ve Esad Efendi koleksiyonunda 1798 numara ile kayıtlıdır.

Arapça yazılan el-Vesîle’yi, sahaflar şeyhi Seyyid Ahmed b. Abdullah tercüme etmiştir. Mütercim ilk bölümdeki hadislerin sahâbe râvileri hakkında İbn Hacer el-Askalânî’nin el-İsâbe’sinden istifâde ile ilâve bilgiler vermiştir. Eser altı bâbdan oluşur. İlk bâbda Hz. Peygamber’e salât ve selâm ile ilgili hâdisler bulunmaktadır. Nebî’ye salâtın emredildiği “Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber’e sâlât ediyorlar. Ey iman edenler! Siz de ona salât edin, selâm edin.” (Ahzab 33/36) âyeti ile başlamaktadır. Bu çerçevede salâtın dini hükmü, emrin kapsamına Hz. Peygamber’in şahsının dâhil olup olmadığı gibi konular tartışılmıştır. Ardından alfabetik sıralanan yüz kırk yedi hadîsin metinleri ve izahları gelmektedir. Hz. Peygamber’e salavâtın faydaları ikinci bâbın konusudur. Müellif bu faydaların sayılamayacak kadar çok olduğunu söyler. Salavât emrini yerine getiren mü’minin, o anda Allah’a ve meleklerine muvafakat etmiş olması, faydalardan sadece biridir. Âyet ve hadislerin delâletiyle Şeyh Afvî, sâlâtın dünyevî ve uhrevî, pek çok faydasından söz etmiştir.

Üçüncü bâbda, belirli vakitlerde ve nassla belirlenmiş bâzı durumlarda Peygamber’e salavâtın faziletine dâir rivâyetler yer almaktadır. Cuma günü ve gecesi bu vakitlerdendir. Recep ve Şâbân ayı gibi kutsal ve muayyen vakitler yanında, müslümanın şerî-amelî rutinlerinden olan abdest ve gusül esnasında, ezandan sonra, namaz vakitlerinde, mescide girip çıkarken Peygamber’e salât etmesinin önemine işâret edilmiştir. Müellif okuyucuyu âdetâ itikâden teyîd ve amel bakımından teşvik sadedinde dördüncü bâbda, salavâtın önemine dâir bazı hikâyeler derlemiştir. Salâtın anlamı, nübüvvet ve risâlet gibi ıstılahların izâhı “Nebî’ye salâta ilişkin faydalı bilgiler” başlığı ile beşinci bâbda ele alınmıştır. Altıncı bâbda Hz. Peygamber’in bâzı mucizeleri anlatılmıştır.

el-Vesîletü’l-Uzmâ, sadece salavâtın önemine dâir rivâyetlerin derlendiği bir eser değildir. Müellif rivâyetlerden hareketle konuyla ilgili kelâmî ve fıkhî mevzulara temas etmiş, lafızların gramer bakımından tahlilini yapmıştır. Sahih hadis kitapları yanında kelam ve fıkıh alimi Ebû Abdullah el-Halîmî’nin el-Minhâc fî şuabi’l-îmân, Vâhidî’nin Esbâbu’n-nüzûl, Kadı Iyâz’ın eş-Şifâ’sı, Nevevî’nin fıkhî eserlerinden Ravzatü’ṭ-ṭâlibîn ve umdetü’l-müttaḳîn’i, Kurtubî’nin et-Teẕkire fî aḥvâli’l-mevtâ ve umûri’l-âḫire’si ve Kastalânî’nin Mesâlikü’l-hunefâ’sı müellifin istifâde ettiği eserlerden bâzılarıdır.

Müellifin biyografisi için bk. “Afvî, Yakub”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/afvi-yakub