Kemâleddîn-i Hârizmî’nin Hz. Peygamber, dört halife ve imamların hayatlarından bahseden tercüme eseri. Bu eser, hicri altıncı yüzyıl bilgin ve muhaddislerinden Ebü’l-Kerem Abdüsselâm Muhammed b. Hasen b. Ali el-Haccî el-Firdevsî el-Enderesfânî (Endersıtânî)’nin el-Müstaksâ adlı eserinin tercümesidir.

Eserde Hz. Peygamber’in çehresi, nübüvvetten sonraki hadiseler, Hz. Ebubekir’in hilafetinden Hz. Ali’nin hilafetine kadarki dönem, Hz. Hasan’ın altı aylık hilafet dönemi anlatılmıştır. 25 bölümden oluşan eserin 21 bölümünde Hz. Peygamber’in velâdeti, nesebi ve vefatına kadarki dönem anlatılmış, diğer dört bölüm dört halife döneminde meydana gelen hadiseler hakkındadır. Sıffîn Savaşı’nı, Cemel Vak’ası’nı ve Hâricîleri bir bütün olarak eserin 24. bölümde anlatan müellif, eserini muteber kaynaklardan istifade ederek yazmıştır. Eserin her babında kırk muteber eser zikredilmiştir. Müellif mukaddimede bu eseri telif etmekle ashabını ve kendisinden sonra gelenleri bu mevzuyu araştırma meşakkatinden kurtardığını beyan etmiştir. Eserde Endersıtânî’nin seyahatlerine de işaret eden Hârizmî, el-Müstaksâ’nın Endersıtânî’nin bir başka eseri olan el-Mucetelî’nin şerhi olduğunu ifade etmiş,  mukaddimede eserin yirmi beşinci babına altı maksat ve bir tetimme ekleyip, eserde zikredilmeyen imamların hayatlarını anlattığını belirtmiştir. Mütercim Arapça yazılan bu eseri Sultan İbrahim’in talebi üzerine Farsça’ya tercüme etmiş ve eserdeki üslubu hicri sekiz ve dokuzuncu yüzyıl mensur yazanların üslubuna benzemektedir. Secili ve süslü bir anlatıma sahip olan eserde ayetler, hadisler, şiirler, Arapça kelime ve ıstılahlar, edebî sanatlar yer almıştır. Hârizmî eserin hâtimesinde memduhları olan Şâh Melik Bahâdır ve oğlu Sultân İbrâhim’i yad etmiş, sekizinci imâmın kabrini ziyaret etmenin fazileti hakkında hadîs ve rivayetler nakletmiştir. Eserini hem Farsça ve Arapça şiirleriyle hem de başkalarından iktibas ettiği şiirlerle süsleyen müellif Sahîh-i Buhârî, Sahîh-i Müslim, Târîh-i Hâfız b. Hemedân, Muʿcem-i Taberânî, Târîh-i Meşâyih-i Sufiyye-i Selmî, Tefsîr-i Keşşâf, Mefâhir-i Ebü’l-fazl Abdüsselam-i Mervezî, Ravzatü’l-‘Ulemâ, Delâil-i Nübüvvet, Meb’as-i Vâkadî, Firdevs, Meb’as-i Zernecerî, Şerh-i Âsâr-i Tahâvî gibi kaynaklardan istifade etmiş, Vâkadî, Zehrî, Hasan-i Mâzenî, Mücâhid, İmâm Ebû Hanîfe, Hâfız Ebü’l-Alâ, İmâm Şâfîî’den rivayetler nakletmiştir. Eserin nüshaları Âyetullah Mar'aşî-i Necefî Kütüphanesi (nr. 11008), Süleymaniye Kütüphanesi (Hacı Selim Ağa, nr. 849 ve 850), Britanya Müzesi (nr. 2245 ve 2248) bulunmaktadır. Eserin adı Keşfi'z-zunûn, ez-Zerîa, Fihrist-i Münzevî, Ostûrî gibi eserlerde zikredilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Harezmî, Hüseyin Kemaleddin”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/harezmi-huseyin-kemaleddin