Mehmet Ziya Bey’in tercüme ettiği gölge oyunu. 1299/1883 yılında Matbaa-yı Aramyan tarafından basılan eser, otuz üç sayfadan oluşmaktadır. İlk on beş sayfada sebeb-i telif açıklanmakta, devamındaki sayfalarda el hareketleri ile duvarda ne gibi gölge şekillerinin oluşturulabileceğine dair örnekler bulunmaktadır.

Mehmet Ziya eserin başında akıl ve tecrübenin medeniyetin ilerlemesindeki öneminden bahseder. Burada Avrupalı hokkabazların el çabukluğu ile ortaya koydukları oyunlardan elektriğin ve haberleşmenin geliştirilmesine kadar çeşitli alanlarda akıl ve deneysel tecrübenin rolünü açıklar. Bir gün Hristiyan bir dostunun elinde “Tecrübe, Duvardaki Gölge” adında bir kitap gördüğünü ve eserin devamındaki şekilleri, çizimleri bu kitaptan aldığını belirtir. Bu kitabın Amerikalı biri tarafından yazıldığını, fakat adının mürekkep hatası yüzünden silindiğini belirtir. Böyle gölge tariflerinden oluşan bir eserin kimilerince gereksiz ve önemsiz addedilebileceğini, fakat bunun her şeye kulp takmak üzerine kurulu bir yaklaşım olacağını söyledikten sonra çizimleri aktarmaya geçer.

Her sayfada bir gölge şeklinin gösterimi verilmiştir. Bu şekiller arasında insan yüzleri, tavşan, kurt, sincap, keçi, inek, ördek gibi hayvan türleri bulunmaktadır. Son sayfada ise “İtiraf-ı Kusur” başlıklı bir sayfalık bir metin vardır. Burada Mehmet Ziya kimsenin ve hiçbir şeyin kusursuz olamayacağını, kendisinin de kusursuzluk iddiasının olmadığını dile getirir. Takdiri okurlara bıraktığını, çocuklara faydalı eserler vermeye çalıştığını ve bu yolda başka eserler de verme planlarının olduğunu ifade eder.

Yazarın biyografisi için bk. “Mehmet Ziya Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-ziya-bey