- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fâ'iz, Câbî-zâde Halîl Fâ’iz Efendi - Madde Yazarı: Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:09/11/2021
DÎVÂNÇE (FÂ'İZ)
şiirlerFâ'iz, Câbî-zâde Halîl Fâ’iz Efendi (d. 1085/1674-75 - ö. 11 Cemâziyelevvel 1134/27 Şubat 1722)
ISBN: 978-9944-237-87-1
"Fâ'iz" mahlaslı Câbî-zâde Halîl Fâ’iz Efendi'nin üç dilde şiirlerini ihtiva eden eseri. Dîvânçe'de, Türkçe 1 kaside, 20 gazel, 10 rubai, 13 kıta, 13 matla, 4 müfred, 1 mısra; Farsça 14 gazel, 1'i Farsça-Arapça mülemma olmak üzere 7 rubai, 8 matla, 3 müfred, 1 mısra ve Arapça 1 gazel, 1 kıta ve 1 rubai vardır.
Üç dille de şiir yazacak kadar Arapça ve Farsçaya vâkıf olduğu anlaşılan Fâ'iz, genellikle fikrin ağır bastığı hikemî şiirler söylemiş ve şiirlerinde Nâbî gibi devriyle ilgili eleştirilere yer vermiştir. Rubai, muamma ve lugazları bu yönünün ön plana çıktığı şiirlerdir. Onda, yer yer lirik, tasavvufi ve rindane bir eda ile yazılan şiirlere de rastlanır. Zaman zaman Sebk-i Hindî etkisiyle, alışılmışın dışında mazmunlara, soyutu somutlaştıran tamlamalara ve muğlak ifadelere yer verilir. Fakat bu üslubun ağır ve ağdalı dili onda görülmez. Bazen de şiirlerinde halk diline özgü kelimeleri tercih eder.
Fâ’iz’in gazellerinin önemli bir bölümü çeşitli şairlere nazire olarak kaleme alınmıştır. Nazirelerinde ismini andığı şairler şunlardır: Ârif Efendi, Şehrî-i Rodoscukî, Râmî Efendi, Rüşdî Efendi, Nâbî, Kâmî Efendi-i Edirnevî. Dîvânçedeki tek kaside Mehmed Râmî Paşa’nın övgüsünde yazılmış bir bahariyyedir. Kıt'alar ise, doğum, ölüm, imar gibi önemli hadiselere düşülmüş tarihlerdir. O, tarih düşürürken hadiseleri zaman zaman edebî bir dille anlatmayı tercih eder. Şiirlerinde imale ve zihaf yapılan, hatta vezinsiz olan mısralara da rastlanır.
Dîvânçe'nin tek nüshası, Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz FB 509’da kayıtlıdır. Bu nüshadaki Türkçe şiirler Özgür Kıyçak tarafından bir incelemeyle birlikte yayımlanmıştır (2019: 1862-1908).
Şairin biyografisi için bk. “Fâ’iz, Câbîzâde Halîl Fâiz”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=d etay&detay=2780
Eserden Örnekler
Der-tetebbu'-ı Ârif Efendi
Ol rû-be-râh-ı aşk-ı cihânda reviş budur
Resm-i bihîn-i âşık-ı hüsrev-meniş budur
Her dâg-ı tâze sîne-i abdâl-ı aşkda
Ruhsâr-ı yâre manzar olur gösteriş budur
Râh-ı fenâda laht-ı cigerdür gıdâları
Erbâb-ı aşka hân-ı felekden horiş budur
Vir nakd mey-fürûşa mey-i lâle-rengi al
Sûk-ı metâ'-ı aşkda dâd u dihiş budur
Eyle hadeng-i gamzeyi sînende terbiyet
Fâ'iz mezâk-ı aşka sezâ perveriş budur (Kıyçak 2019: 1885).
Kaynakça
Kıyçak, Özgür (2019). "Câbî-zâde Halîl Fâ'iz'in Türkçe Şiirleri". Tarih Okulu Dergisi, 12 (XLIII): 1862-1908.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
| 2 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
| 3 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
| 4 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 5 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 6 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 7 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
| 8 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
| 9 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
| 10 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |