DÎVÂNÇE (ÂRİF-ZÂDE ÂSIM)
şiirler
Âsım, Ârif-zâde Mehmed (d. ? - ö. 1150 / 1737 )

ISBN: 978-9944-237-87-1


Asıl adı Mehmed olan fakat babasının ismi sebebiyle "Ârif-zâde" lakabıyla tanınan 18. yüzyıl divan şairlerinden Âsım’ın eseri. Âsım’ın tespit edilebilen tek eseri Dîvânçe’dir. Çınar (2009, 2013) tarafından tenkitli metin olarak neşredilen Dîvânçe’de, 8 tahmis, 16 kıta (5’i tarih), 49 gazel, 2 mesnevi (1'i Tuhfetü’z-Zenân adlı 80 beyitlik mesnevi), 6 şarkı, 45 müfret, 4 rubai, 1 murabba, 1 müseddes, 8 nazm olmak üzere 140 şiir vardır. Eserin iki yazma nüshası vardır: Millî Ktp. Yz. A. 6868 ve Millî Ktp. Yz. A. 8862. 18. yüzyılda Nedîm’in (ö. 1143/1730), birçok şair üzerinde olduğu gibi Âsım’ın şiirlerinde de büyük tesiri vardır. Âsım da bir beytinde bunu; "Var Âsımın karâbeti tab‛-ı Nedîm ile / Benzer edâsı bir birine bir diyârlıdır" şeklinde ifade etmiştir.

Âsım, tasavvufî bir eğitimden geçmiş olmakla birlikte, Dîvânçe’sindeki şiirlerinde tasavvufi bir eda sezilmez. Şiirlerindeki tasvirler genellikle dışa dönüktür. Aşkını ifade ediş biçiminde, “Nedîmane söyleyiş” bir başka ifade ile “şuhane” bir eda sezilir. Dîvânçe’deki bazı şiirleri -özellikle şarkıları- oldukça sadedir. O, şiirlerinde kendine ait bir  üslup oluşturma gayreti içinde olsa da, bu vadide taklitten öteye geçememiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Âsım Ârifzâde Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asim-arifzade-mehmed

Eserden Örnekler


Gazel

Gelmeyüp külbe-i ahzânıma cânâne bu şeb

Tâ-be-gerdûn beni gark eyledi hicrâna bu şeb


Eşk-i hasret dökerek dostum efendim diyerek

Gehî pâyına gehî kûşe-i dâmâna bu şeb


Kimlerin kanını nûş itmiş aceb ol hûnî

Çeşmi gök turna nigâhı dahı mestâne bu şeb


İşveden hasta mıdır yohsa tegâfül mi ider

Gitti mi zâlim aceb hâsid-i nâdâna bu şeb


Meclisinden bizi tarh eyledi ol neyyir-i nâz

Kimler oldı acabâ şem’ine pervâne bu şeb


Dün gice tâ-be-seher nâz u niyâz itmiş iken

Niye incindi aceb Âsım-ı nâlâna bu şeb (Çınar 2013: 73).


Kaynakça


Çınar, Bekir (2009). Ârifzâde Âsım ve Dîvânçesi. Kayseri: Laçin Yay.

Çınar, Bekir (2009). “Ârifzâde Âsım Dîvânçesi’nin Nazım Şekli Husûsiyetleri”. Uluslararası V. Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu (Prof. Dr. Harun Tolasa Adına). 16-18 Ekim. Mardin.

Çınar, Bekir (2013). Ârifzâde Âsım ve Dîvânçesi. Ankara: Altınpost Yay.

Eflatun, Muvaffak (2003). “Ârifzâde Âsım ve Dîvânçesi”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14: 81-88. http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/233 [Erişim tarihi: 15.06.2021].

 

Atıf Bilgileri


Çınar, Bekir. "DÎVÂNÇE (ÂRİF-ZÂDE ÂSIM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divance-arif-zade-asim. [Erişim Tarihi: 02 Ağustos 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle