DÎVÂN (ZÎVER)
şiirler
Zîver, Ahmed Sâdık Zîver Paşa (d. 1208/1793 - ö. 1278/1862)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Zîver Paşa'nın (d. 1208/1793 - ö. 1278/1862) şiirlerini içeren eser. Dîvân'da 49 kaside, 360 gazel, 5 müstezad, 675 tarih, 2 murabba, 6 şarkı, 6 muhammes, 12 tahmis, 1 müseddes, 1 tesdis, 2 terkib-bend, 2 terci-bend, 6 taştir, 3 mesnevi, 279 kıt'a, 5 rubai, 105 beyit, 6 muamma, 21 mısra ve 2 adet mensur lugaz olmak üzere 1565 adet manzume bulunmaktadır. Oldukça hacimli olan eserin beyit sayısı 10478'dir.

Dîvân'ın öne çıkan en önemli özelliği tarih manzumelerinin çok sayıda olmasıdır. Zîver Paşa, 675 tarih manzumesi ile divan şairleri arasında tarih düşürmekte birinci sırayı almaktadır. Bu manzumeler 1239/1823-1824 ile 1278/1861-1862 tarihleri arasındaki 39 yılı kapsamaktadır. Dîvân'daki tarihlerin yarıdan fazla imar faaliyetleri için düşürülmüştür. Bu da devletin o dönemki mimari eserleri için önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Tarih düşürülen eserler Adana, Ankara, Bağdat, Bilecik, Bursa, Çorum, Edirne, Gazze, Halep, Kastamonu, Kıbrıs, Mekke, Saraybosna, Sinop, Üsküp gibi geniş bir coğrafyaya yayılmaktadır. Bu imar tarihlerinin yanı sıra vefat, doğum, atama, evlilik, sünnet, cülûs, fetih gibi konularda da düşürülmüş tarihler bulunmaktadır.

Dîvân'ın sonunda Nâbî, Şeyh Galib ve Fehîm-i Kadîm gibi şairlere tahmîs ve tesdîsler bulunmaktadır. Zîver Paşa'nın özellikle Şeyh Galib’e olan methiyeleri ve şiirlerini tahmîsi önemli sayılmaktadır. (Aksoy 2013: 475)

Zîver Paşa'nın divanı 1313/1895 yılında "Âsâr-ı Zîver Paşa, Divan ve Münşeât" adıyla Bursa'da Vilâyet Matbaasında basılmıştır. 381 sayfalık eserin başında Zîver Paşa'nın küçük oğlu Yusuf Bahaüddin'in babasının hayatını ele aldığı "Tercüme-i Hâl" bulunmaktadır ve 335'ten sonrası da münşeâttır. Bundan bir yıl sonra 1314/1896 yılında da "Zeyl-i Âsâr-ı Zîver Paşa" İstanbul'da Matbaa-i Osmaniye'de basılmıştır. 132 sayfalık bu eseri de yine oğlu hazırlamış ve bastırmıştır. Yusuf Bahaüddin bu eserin başına da "İfâde-i Mahsûsa" başlıklı bir metin kaleme almış ve eserde bulunan şiirlerin elde ediliş hikâyesini anlatmıştır. Zeyl'de ilk eserde bulunmayan birçok şiir özellikle de tarihler bulunmaktadır. Bu iki eser 2009 yılında Mehmet Arslan tarafından birleştirilerek ve nazım şekillerine göre düzenlenerek yayımlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Zîver, Ahmed Sâdık Zîver Paşa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ziver-ahmed-sadik-ziver-pasa

Eserden Örnekler


Gazel

Ne dem hayâl-i hat-ı ârızınla âh iderim

Beyâz-i safha-i endîşemi siyâh ederim


Der-i mahabbet-i dildârı kim penâh iderim

Gedâlığımla dili mülk-i aşka şâh iderim


Hemîşe rahmet-i Gaffâr'a i'timâdımdan

Sevâb-ı zâhide karşu turup günâh iderim


Şeb-i tecellî-i Mûsî-i aşk olur sanurum

Ne dem ki hüsnine hem zülfine nigâh iderim


Kabâhat eylemişim tevbe tevbe itmeyeyim

O yâre arz-ı muhabbet ki gâh gâh iderim


Kenâra çekmege fülk-i visâl-i cânânı

Buhayre-i gam-ı hicrânda şinâh iderim


Pür-âteş olsa nola dil nigâh-ı germimden

Bakar bakar yanarak rûy-ı yâre âh iderim


Uğur ola deyü feryâd ider çemende hezâr

Ne dem bahârda ol gülle azm-i râh iderim


Virince Zîver'e tab'-ı fasîh ser-rişte

Zebânı kâle-i eş'âra dest-gâh iderim (Arslan 2009: 291).

Kaynakça


Aksoy, Hasan (2013). "Zîver Paşa", İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. (44): 474-475.

Arslan, Mehmet (hzl.) (2009). Zîver Paşa - Divan ve Münşe'ât. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay.

Âsâr-ı Zîver Paşa, Bursa 1313.

Atıf Bilgileri


Çakır, Mustafa Sefa. "DÎVÂN (ZÎVER)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-ziver-tees-1657. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MÜNŞE'ÂT (ZÎVER) Zîver, Ahmed Sâdık Zîver Paşa Dr. MEHMET AKİF YALÇINKAYA
Görüntüle
2 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
3 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
4 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
5 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
6 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
7 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
8 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
9 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle