[DÎVÂN] (VASFÎ)
şiirler
VASFÎ (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Vasfî’nin şiirlerini içeren eser. Şairin müstakil bir Dîvân'ı bulunmamaktadır. Eldeki metin, şairin çeşitli mecmualarda yer alan şiirlerinin Mehmed Çavuşoğlu tarafından bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur (1980: 1). Çavuşoğlu; Vasfî'nin şiirlerini Manchester (İngiltere) John Rylands Library, 62 numarada ve Kahire (Mısır) Dârü'l-Kütübi'l-Mısrî, 8796 numarada kayıtlı bulunan iki Mecmû'a-i Devâvîn (Dîvânlar Mecmû'ası) ile çeşitli kütüphanelerde yer alan 14  farklı mecmuadan elde etmiştir (1980: 16). Çavuşoğlu'nun bu karşılaştırmayla hazırladığı Dîvân'da 9 kaside, 102 gazel, 2 musammat ve 4 kıt'a yer almaktadır. Vasfî’nin Çavuşoğlu yayınında bulunmayan bir mersiyesini Yakup Karasoy (Coşkun 2012: 535), üç gazelini de Ahmet Sevgi yayımlamıştır (1986).

Sehî Bey,  Vasfî’nin farklı bir nazım üslûbunun olduğunu ve aruz bahirleri arasından değerli vezinler bulup kullandığını belirtmiştir. Latîfî, Vasfî'nin şiirlerinin övülmeye lâyık olduğunu ve Necâtî Bey'in şiirlerine benzediğini kaydetmiştir. Kınalızâde Hasan Çelebi, Vasfî’yi ince hayalli, hoş edalı, latif sözlü, belâgat ve beyan kaidelerine uygun şiirler yazan orta derecede bir şair olarak tanıtmıştır. Beyânî, Vasfî’nin dostu Mesîhî ile sıkça beraber olduğunu, bu sebeple onun etkisi altında yetiştiğini söylemiştir (Çavuşoğlu 1980: 3, 14). Vasfî, âşıkane tarzda gazeller yazan, kasidelerinde de başarılı sayılan bir şairdir. Bazı gazellerine nazireler yazılmıştır (Coşkun 2012: 535). 15. asırda Necâtî Bey'le başlayan klasik şiirde atasözlerine, deyimlere ve mahallî ifadelere sıkça yer verme temayülü 16. asırda da rağbet görmüştür. Vasfî'nin şiirlerinde Necâtî Bey'in yolunu tuttuğu görülmektedir. Şairin doğrudan zikrettiği bir atasözü olmamakla birlikte deyimler ve zamanın âdetlerini ihtiva eden beyit ile veciz ifadeler Dîvân'da sıkça yer almaktadır (Temel 2001: 7). Vasfî, hem şiir hem de kendi sanatı hakkındaki görüşlerini yansıtan manzumeler de yazmıştır. Buna göre şiirde mana lafızdan önemlidir ve şiirden maksat büyükleri övmektir, ancak övülen kişinin vasıfları da şiiri süslemelidir (Tatcı 1987: 35-37).

Dîvân üzerine Şahin Baranoğlu (1991), Yasemin Sevim (1999), Can Temel (2001) ve Cengiz Sarışen (2020) yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Şairin şiirleri hakkında Ahmet Sevgi (1986), Kurtuluş Altunbaş (1987), Mustafa Tatcı (1987) ve Yakup Karasoy (2008) tarafından kaleme alınmış dört makale mevcuttur. 

Şairin biyografisi için bk. “Vasfî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vasfi

Eserden Örnekler


Kasîde

Dir idüm kim dehen-i dilbere benzer hâtem

Olsa pür-nâz u suhan-sâz u suhan-ver hâtem


Agzı vardur dili yok tâ ki huzûrunda senün

Arz ide sûz u güdâzını ser-â-ser hâtem


Bir aceb nakş geçüp cevr eli kaddin bükmiş

K'olmış ol hayret ü derd ile çü çenber hâtem


Gözi hîç kimseyi görmez n'ola magrûr olsa

Alıcak ellerine tâze güzeller hâtem


Yine bir san'at ile müşk koyup kaşında

Âlemün itdi dimâgını mu'attar hâtem


Nazar it dîde-i gam-dîde-i giryânuma bak

Göresin aks-i cemâlünle musavver hâtem


Âferîn ana ki derd odlarına yandukça 

Pür-safâ oldı vü olmadı mükedder hâtem


Taş basup bagrına hîç kimseye râzın dimedi

Devr elinden bu kadar çekdi belâlar hâtem


Başına taş urılup kaşına inmişdür anun

Teng-dil oldugı gâlib budur ekser hâtem


Kara yazusı mıdur yâ Rab anun başında

Yâ gam-ı derdini mi eyledi defter hâtem (Çavuşoğlu 1980: 34-35)

Kaynakça


Altunbaş, Kurtuluş (1987). "Vasfî'nin Tabiat Anlayışı". Millî Kültür, (58): 84-88.

Baranoğlu, Şahin (1991). Vasfi Divanı Gramer İndeksi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.

Coşkun, Vildan S. (2012). "Vasfî". İslâm Ansiklopedisi. C. 42. İstanbul: TDV Yay. 534-535.

Çavuşoğlu, Mehmed (1980). Vasfî, Dîvan (Tenkidli Basım). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası. 

Karasoy, Yakup (2008). "Vasfî’nin Bilinmeyen Bir Mersiyesi". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (24): 1-6.

Sarışen, Cengiz (2020). Vasfî Dîvânı Sözlüğü (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük). Yüksek Lisans Tezi. Ankara:  Hacı Bayram Veli Üniversitesi.

Sevgi, Ahmet (1986). "Vasfî'nin Yayımlanmamış Üç Gazeli". Millî Kültür, (54): 41-42.

Sevim Yasemin (1999). Vasfî Dîvânı'nın Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Tatcı, Mustafa (1987). "Şâir Vasfî'nin Şiirle İlgili Düşünceleri." Millî Kültür, (56): 34-37.

Temel, Can (2001). Vasfî Dîvânı'nın Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KOÇ, Munise. "[DÎVÂN] (VASFÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-vasfi-tees-1269. [Erişim Tarihi: 15 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
2 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
3 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
4 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
5 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
6 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
7 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
8 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
10 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle