DÎVÂN (VÂLÎ)
şiirler
Vâlî, Hasan Ağa (d.?/? - ö. 1151/ 1738)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Vâlî Hasan Ağa’nın (d. 1100 ?/1688 ? - ö. 1151/1738-9) bilinen tek eseri. 18. yüzyıl Diyarbakır edebî muhitinin temsilcilerinden olan şairin kaside bulunmayan eserinde 404 gazel, 1 tahmis, 1 müseddes, 14 muamma, 40 rubâî, kıta şeklinde 8, beyit şeklinde 2 adet tarih manzumesi ile 4 de müfred yer almaktadır. Vâlî Hasan, Nâbî tarzında hikemî şiirler söylemiş ve Sebk-i Hindî akımından etkilenmiş bir şairdir. Bu sebeple şiirlerinde her iki akımın tesirini görmek mümkündür. Şiirlerinde Sâib-i Tebrîzî, Zahîr-i Faryâbî, Nâilî ve Nâbî’yi anan şair, Lebîb, Hâmî, Âgâh-ı Semerkandî gibi Diyarbakır’ın ünlü şairleriyle karşılıklı nazire söylemiş, bu şairlerle aynı edebî muhiti paylaşmıştır. Dürrî’nin “kalmamış” redifli gazeline tahmis yazan Vâlî, mersiye türünde de bir gazel söylemiştir. Dönemi için anlaşılır bir dil kullanılan Dîvân’da, dil ve üslûp zaman zaman ağırlaşmakta, orijinal söyleyişlere ve az kullanılan kelimelere de rastlanılmaktadır. Tezkire-i Şuarâ-yı Âmid’de Dîvân’da yer alan birçok şiirin nazire ağındaki yeri görülebilir.

Vâlî Dîvânı’nın Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Hazine 1026/2; Topkapı Sarayı Kütüphanesi 779; Bayezid Devlet Kütüphanesi, Umumi 5760; Ankara Milli Kütüphane A 5266; Millet Kütüphanesi, Ali Emiri-manzum 486; Antalya-Elmalı İlçe Halk Kütüphanesi 2036; Mısır Kahire Kütüphanesi nu. 8705; Konya Karatay Yusuf Ağa Kütüphanesi, Yusuf Ağa 5475 numaralarda ve Esma Ocak Hususî Kütüphanesinde bulunan 9 nüshası bilinmektedir. Eser, Hanife Koncu tarafından doktora tezi (1998), Mustafa Okur tarafından yüksek lisans tezi (2006) olarak çalışılmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Vâlî, Hasan Ağa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vali-hasan-aga 

Eserden Örnekler


Gazel

Evvel nazarda zülf-i siyeh-fâma düşmüşüz

Gün görmeden dahı heves-i hâma düşmüşüz


Ey nev-resîde sûhte-i hecrin olmadan

Ümmîd-i vasl edip tama‘-ı hâma düşmüşüz


Mesmû‘-ı gûş-ı cân olalı gayra ülfetin

Ey meh safâyı terk edip âlâma düşmüşüz


Hayfâ ki şükr-i ni‘met-i mahrûmı etmeyip

Bîhûde hâhiş-i dil-i nâ-kâma düşmüşüz


Yok dilde Vâliyâ heves-i neş’e-i suhan

Nâ-çâr tâb‘-ı şûh ile ibrâma düşmüşüz (Koncu 1998: 404).

Kaynakça


Ali Emîrî Efendi (2018). Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid. (hzl. İdris Kadıoğlu), Ankara: KB Yay. e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/58689,ali-emiri-efendi--tezkire-i-suara-yi-amidpdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 10.04.2022].

Koncu, Hanife (1998). Vâlî Dîvânı, 2 C. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Koncu, Hanife (2019). “Vâlî-i Âmidî’nin Mersiye Türünde Bir Gazeli Üzerine”. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, Ustalara Saygı-I: Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz’a Armağan, 3(4): 22-38.

Okur, Mustafa (2006). Dîvân-ı Vâli-i Amedî, Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KONCU, Hanife. "DÎVÂN (VÂLÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-vali-tees-1289. [Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle