DÎVÂN (ÂCİZÎ)
şiirler
Âcizî, Süleyman (d. ?/? - ö. 1160/1738/1747)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şiirlerinde Âcizî mahlasını kullanmakla birlikte, genellikle "Âcizî Dede" veya "Âcizî Baba" olarak da anılan (Ünal-Pektaş 2013: 469) tekke şairi İşkodralı Süleyman'a ait olan eser.  Tamamı aruz ölçüsüyle yazılmış 125 şiirden oluşan Divân'da genellikle dini, tasavvufi, ahlaki konular işlenmiştir. Dîvân'da yer alan şiirlerde beyit sayısı 4 ile 33 beyit arasında değişmektedir. Şair, mutasavvıf kimliğinin de etkisiyle şiirlerde Allah aşkı, Hz. Muhammed (sav) ve ehl-i beyt sevgisini dile getirmiştir  (Ünal 2019: 1071). 

Divanda en çok kullanılan kelimeler “Âciz (50 defa), âşık (40 defa), ilâhî (35 defa)” olarak tespit edilmiştir (Koro 2003: 25). Âcizî Divanı’nda, tevhit, na’t münacat türünde yazılan şiirlerde sıklıkla tasavvufi mecaz ve remizler kullanılırken, bazı şiirlerde divan şiirinin klasikleşmiş kelime kadrosu ve benzetme dünyasının kullandığı görülmektedir. Buna bağlı olarak şairin dili bazı şiirlerde sadeleşmekle birlikte çoğu zaman Arapça ve Farsçanın yoğun etkisi altındadır. Bu da şiirlerin anlaşılmasını güçleştirmektedir (Ünal 2019:1071). Âcizî, bazı şiirlerde klasik Dîvân şairi olarak âşıkâne şiirler yazmıştır. Bu şiirlerinde tasavvufun etkisi azalmış ve Dîvân şiirinin klasik üslubunun tesiri baskın bir şekilde hissedilmektedir. Eser üzerine bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Koro: 2003).

Şairin biyografisi için bk. “Âcizî, Süleyman”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/acizi-suleyman

Eserden Örnekler


Ey gönül bir bâde nûş it k'olmaya anda hatâ

Şöyle dilber sev ki her-dem vire câna safâ


Pâk-dâmen pâk-zât u pâk-nihâd u pâk-bâz

Pây-bûs-ı dilbere nakd-i sirişk it câna bahâ


Dergeh-i pîr-i mugân 'aşkıla ber-cây-fütûh

Sâgar-ı mey olsa lâmi' lebâleb gel sâkiyâ


Mest-i lâ-ya'kıl o denlü ol reşk-i 'uşşâk ide

Şol ki agyâr ola dilde bile zikir olmaya


Tâze cânlar bahş ider dildârına şevk-i visâl

Nakl-i bezm-i zevk u 'işret gabgab-ı derde devâ


Dilber-i mekkâra nakd var cânın et nisâr

Fitne-i dünyâya meftûn olmayup etme cefâ


Hecr ü fürkatde olursa tan mı 'âşık-ı gam-zede

Reh-güzâr-ı yârda bin derdile subh u mesâ (Koro 2003: 30)

Kaynakça


Koro, Hüsniye (2003). Âciz Baba Divanı ve Sözlük Bilimi Açısından İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ünal, Mehmet ve Mehmet Pektaş (2013). "İşkodralı Âcizî Baba Divanının Dil ve Üslup Bakımından İncelenmesi", Uluslararası Dil ve Edebiyat Çalışmaları Konferansı.

Ünal, Mehmet (2019). "İşkodralı Âcizî Baba Divanının Dil ve Üslup Bakımından İncelenmesi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. c.12,s.67, ss.1069-1081.

Atıf Bilgileri


Özbek Arslan, Necmiye. "DÎVÂN (ÂCİZÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-tees-672. [Erişim Tarihi: 14 Aralık 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 RİSALELER Âcizî, Süleyman Doç. Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
2 KURRETÜ'L-UYÛN Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi Öğretmen mehmet cemal öztürk
Görüntüle
3 VÂRİDÂT (AZÎZ) Azîz, Azîz Ali Efendi Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar
Görüntüle
4 DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Hasan Gültekin
Görüntüle
5 ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
6 DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
7 HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
8 TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE Abdülhay Celvetî Doç. Dr. Şükrü Maden
Görüntüle
9 DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
10 MA‘RİFETNÂME Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu
Görüntüle
11 ‘İRFÂNİYE Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Diğer Emine Güleç
Görüntüle