Eşrefoğlu Rûmî Dîvânı,  Rûmî ve İznikî mahlaslarını da kullanan şairin şiirlerini ihtiva eden XV. yüzyıl Anadolu sahasına ait önemli bir eserdir. Dîvân’ın müellife ait veya yaşadığı dönemde istinsah edilmiş bir nüshasının olmayışı, nüshalar arasında bazı önemli farkların bulunması ve nüshaların çoğunluğunda şiirlerin elif ba sırasına göre tertipli bir şekilde sıralanmış olması gibi bazı özellikler, Eşrefoğlu’nun şiirlerinin Yunus Emre’nin şiirleri gibi şifahi kaynaklardan derlendiğini düşündürmektedir (Güneş 2006: 93-94).

 Kaynaklarda, kaleme alınış tarihi hakkında net bir bilgi bulunmayan Dîvân’ın Mustafa Güneş tarafından yapılan tenkitli neşrinde, 144 gazel ve koşma, 7 mesnevi, rubai ve kıt’a tarzında 69 dörtlük olmak üzere toplamda 220 manzume bulunmaktadır.

Dîvân’da yer alan şiirler, genel anlamda ilahi veya nutuk adını verdiğimiz şiirler olup tevhit, münacat, naat, devriye, şathiye, methiye ve pendname türünde kaleme alınmışlardır. Eşrefoğlu Rûmî’nin şiirlerini hem hece hem de aruz vezniyle yazmış olması, dinî-tasavvufî Türk halk edebiyatı ile klasik Türk edebiyatını birbirine yakınlaştırması açısından oldukça önemlidir (Güneş 2006: 93).

Lirizm ve didaktizmin hakim olduğu Dîvân’da dil, üslup ve muhteva bakımlarından Yûnus Emre tesirini açıkça görmek mümkündür. Eski Anadolu Türkçesinin XV. yüzyıldaki en önemli temsilcileri arasında yer alan Eşrefoğlu Rûmî, şiirlerini  daha ziyade Türkçe kelimelerle külfetsiz, yalın ve samimi bir dille yazmıştır. Nitekim Eşrefoğlu Rûmî’nin asıl hedefi, sanat yapma gayesinden öte ilahi cezbenin etkisiyle halkı irşat etmek olmuştur (Beydüz 2001: 165-174).

Aruz ve hece vezniyle yazılmış şiirler bağlamında Dîvân’da bulunan şiirlerle ilgili olarak net bir ayrım ve tasnif yapmak mümkün olmasa da şairin, aruz vezniyle yazdığı şiirler daha fazladır denilebilir. Söz konusu şiirler, muhteva açısından dinî-tasavvufi Türk edebiyatının en güzel örnekleri arasında yer alır (Güneş 1994: 80).

Eşrefoğlu’nun tekke şiirinin unutulmaz örnekleri arasında bulunan ve özellikle musammat gazel şeklinde yazdığı ilahileri, aruz ahengini vermekle beraber daha çok 14’lü ve 16’lı hece ölçüsüne uymaktadır. Şair, zengin ve cinaslı kafiyeyi kullanmakla birlikte kafiye aramak çabasında olmamış ve çoğunlukla yarım kafiye kullanmıştır (Güneş 1994: 80).

Eşrefoğlu’nun, Dîvân’ında yer alan şiirlerinde aliterasyon, telmih, tekrir ve irsal-i mesel gibi edebî sanatları sıklıkla kullandığı görülür. Ayrıca şairin, mısra başı kafiye ve rediflerle oldukça farklı, canlı ve ahenkli bir üslup oluşturduğu dikkati çeker. Şairin, samimi bir dille cezbe içinde yazdığı ilâhilerinin farklı bestekârlar tarafından bestelenmiş olduğu bilinir (Beydüz 2001: 165-174). Başka bir ifade ile şairin dinî, tasavvufî, ahlakî ve ilahî aşk konulu şiirlerinden oluşan eserinde yer alan manzumelerin önemli bir kısmı, bestelenerek okunmuş olup günümüzde de coşkulu bir şekilde okunmaya devam edilmektedir denilebilir (Güneş 2006: 364; Kara https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay).

Eşrefiliğin kurucusu kabul edilen Eşrefoğlu, nefsi terbiye ve bir şeyhe intisap etmenin önemini vurguladığı bazı şiirlerinde, Abdülkadir Geylânî’ye bağlılığını sıklıkla dile getirir (Güneş 2006: 365, 399-340).

İlk olarak Asaf Hâlet Çelebi tarafından hazırlanarak yayımlanan Dîvân, daha sonra farklı formatlarda farklı kurum, araştırmacı ve bilim insanları tarafından hazırlanarak yeni harflerle yayımlanmıştır. Sözü edilen çalışmaların bir kısmında, müellifin hayatı ve eserlerinin yanında Dîvân’ından seçme şiirler de verilmiştir. Bahsi geçen çalışmaların önemli kısmı, kaynakça kısmında verilmiştir. Dîvân’ın yurt içinde ve dışında toplamda elliye yakın yazma nüshası mevcut olup söz konusu nüshaların beşinden hareketle yapılan karşılaştırmalı metnin yer aldığı doktora tezi, Mustafa Güneş tarafından hazırlanmıştır (Güneş 1994). Bizim Büro Basımevi ve Sahhaflar Kitap Sarayı tarafından da yayımlanan (Güneş 2000: 2006) sözü edilen çalışma, değişik kurum ve yayınevleri tarafından neşredilmiştir. Bu çalışmalarda, Dîvân’dan seçme şiirlerlerin günümüz Türkçesine aktarımı da yapılmıştır (Güneş 1998: 1999).

Elimizde altı matbu nüshası bulunan eser (Dîvân-ı İlâhiyât), Mustafa Tatcı tarafından da herhangi bir nüshaya bağlı kalınmadan tenkitli metin hâlinde yayımlanmıştır (Tatcı 2014: 2016).

Şairin biyografisi için bk. “Eşrefoğlu, Abdullah”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esrefoglu-abdullah