DÎVÂN (TOPKAPILI FEYZÎ, MUSTAFÂ ÇELEBİ)
şiirler
Topkapılı Feyzî, Mustafâ Çelebi (d. ?/? - ö. ?/1657-58)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Topkapılı Feyzî’nin adından söz edilen tek eseri. Feyzî Dîvânı’nın mevcut nüshaları değerlendirilerek hazırlanan çalışmada; 2 beyitlik münâcât tarzında yazılmış 1 kıt’a, 110 gazel, 9 tamamlanmamış gazel, 1’i Farsça 43 kıt’a ve 1’i Farsça 92 rubâi, Riyâzî, İsmetî ve hocası Cevrî için yazılmış 3 tahmis ayrıca 113 beyit ve 1 tarih manzumesi bulunmaktadır.

Topkapılı Feyzî, bir Mevlevî şair olan hocası Cevrî’nin de etkisiyle Mevlevî muhitinde yetişmiş mutasavvıf bir şairdir. O, tasavvufî anlayışını şiirlerine samimi bir şekilde yansıtmıştır. Coşkulu ve lirik anlatımı sayesinde, gayet rahat söylenmiş, okuyanı cezbeden şiirler ortaya koymuştur. Feyzî’nin şiirlerinde fikrî bir derinlik vardır. Bu fikrî derinlik mesaj olarak verilirken duyguyla beslenmiştir. Şiirlerinde tasavvuf ve onun gerekleri, insanın dünyadaki durumu, yaratılış gayesi, vazifelerin ehemmiyeti, dünya hayatının geçiciliği ve bu kısa zamanda yapılacak çok şey olduğu, bu kısa ömrü iyi bir şekilde değerlendirmek için Allah’ın veli kullarıyla birlikte olunmasının gerekliliği ve dünya hayatına fazla itibar edilmemesi anlatılır. Göz ve gönül tokluğu içinde minnet duygusundan uzak, sadece Allah’a kul olarak geçirilecek hayat en güzel hayattır. Feyzî’ye göre insan mutlu olmak istiyorsa her zaman Allah’ı anmalıdır, yani hakiki aşk Allah aşkıdır.

Topkapılı Feyzî Dîvânı üzerine Nazmi Özerol yüksek lisans tezi hazırlamıştır (1996).

Şairin biyografisi için bk. "Topkapılı-zâde Feyzî, Mustafa Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/feyzi-mustafa-celebi


Eserden Örnekler


Gazel

Mukayyed-i ham-ı zülfüz rehâ ne müşkildür

Dirîğ olduk esîr-i belâ ne müşkildür


Reh üzre muntazır-ı bûy-ı lütf-ı cânânuz

Tehî gelürse eger kim sabâ ne müşkildür


Tabîb gûş ideli âh-ı serdümi gelmez

Şitâda hasta-i ‘aşka devâ ne müşkildür


Hemîşe hûn-ı ciğer-hâr ola ber-âlüfte

O rinde nûş-ı mey-i dil-güşâ ne müşkildür


Tazallüm eyleyesün nevha-i pey-â-pey ile

O şûh ide reviş-i nâ-sezâ ne müşkildür


Humâr-ı bâde-i dûşına derd-i ser virdi

Hum-ı şarâb-ı tehî sâkiyâ ne müşkildür


Fesâne-gûyi-i efsâneden ne gam Feyzî

Kelâm-ı bî-hüde-i âşinâ ne müşkildür (Özerol 1996: 11)


Kıt’a

Dilünde cilvegerî-i hidâyet isterisen

Muhabbet-i mu’tekid evliyâ-yı âgâh ol

Eger ki ‘ilm-i ledünnîyi kesb idem dir isen

Esîr-i ma’rifet-i ‘ârifân-ı bi’llâh ol (Özerol 1996: 129)


Rubâ’i

Biz özge hümâyuz ki mekân bulmamışuz

Ârâm idicek bir âşiyân bulmamışuz

İksîr-i kanâ’atla gınâ bulduk biz

Yohsa zer-i genc-i şâyegân bulmamışuz (Özerol 1996: 132)

Kaynakça


Özerol, Nazmi (1996). Topkapılı Feyzî, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divânının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.

Özerol, Nazmi (2011). “XVII. Yüzyıl Şairlerinden Topkapılı Feyzî Hayatı ve Sanatı”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6): 157-168.

Atıf Bilgileri


ÖZEROL, Nazmi. "DÎVÂN (TOPKAPILI FEYZÎ, MUSTAFÂ ÇELEBİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-tees-299. [Erişim Tarihi: 27 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
2 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
3 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
4 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
5 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
6 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
7 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
8 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle