DÎVÂN (SAFÂYÎ)
şiirler
Safâyî, Şeyh Safâyî Efendi (d. 817? /1414-15/ 830? /1426-27- ö. 927? /1520-21/ 940? /1533-34)

ISBN: 978-9944-237-87-1



Kimi kaynaklarda Galata (Kulekapısı) Mevlevihanesi postnişinlerinden olduğu iddia edilen Sinoplu Safâyî’nin şiirlerinin yer aldığı eser. Birçok tezkire müellifi Sinoplu Safâyî’nin müretteb, mükemmel bir Dîvân tertip etmiş olduğunu söylese de eserin nüshası yapılan katalog taramalarında tespit edilememiştir. Bosna-Hersek Gazi Hüsrev Kütüphanesi R.491 numarada “Safâ’î Sinûbî – Dîvân-ı Safâ’î” adıyla belirtilen eser Sinoplu Safâyî’nin Dîvân’ı olmayıp kataloga yanlış kaydedilmiştir. R.491 numaradaki eser Sinoplu Safâyî’ye ait olmakla beraber Dîvân değil onun mesnevi formunda 7.600 beyit civarındaki Şerhü’l-İslâmi’n-Nûrânî adlı eseridir (Alpaydın 2017: 27).

II. Bâyezîd devrine ait bir in‘âmât defterinde Safâyî’nin 6 Muharrem 914 /7 Mayıs 1508 tarihinde telif bir eser sunup bunun karşılığında 3.000 akçe aldığı belirtilmiştir. Saraya sunulan bu eserin Dîvân olması muhtemeldir (Erünsal 1981: 320).

Tezkire müelliflerinden sadece Sehî Beg onun şiirlerini beğenerek Safâyî’nin şâirliğinin, şâirlik tabiatının parlak, güzel olduğunu belirtip onun güzel birçok gazel, kaside ve şiirinin bulunduğunu ifade eder (Kut 1978: 205-206).

Tezkiretü’ş-Şu‘arâ müellifi Latîfî ise Safâyî’nin Sultân II. Bâyezîd adına mükemmel ve mürettep bir dîvân tertip ettiğini ve ilm-i aruz ve Farsça üzerine hayli bilgisinin bulunduğunu belirtir. Ancak Latîfî onun şiirlerini değerlendirirken söz sofrasında herhangi bir tat ve lezzetin bulunmadığını, insanların mizacına hitap etmediği için kimsenin onlara rağbet göstermediğini, şiir mecmualarında şiirlerinin tahrir edilip defterlere, mecmualara alınmadığını dolayısıyla şair olarak devrinde pek kabul görmediğini belirtir. Latîfî, Safâyî’nin şiirlerinin kalbe etki edecek hararette olmadığını söyledikten sonra onların insanları derinden etkileyecek bir hâle dönüşmesi için onun Dîvân’ını ateşe attığını belirtir (Canım 2000: 356).

Gelibolulu Mustafa Âlî, Safâyî Dîvân'ı üzerine Likâyî’nin bir tespitini aktarırır. Likâyî'ye göre Safâyî’nin Dîvân’ı, halk arasında çokça okunan Geyik Destânı’na benzer, havas tabakasına hitap etmez ancak avam tabakasına hitap eder (İsen 1994: 158).

Eser, henüz bulunamamıştır.

Şairin biyografisi için bk. " Safâyî, Şeyh Safâyî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/safayi-seyh-safayi-efendi 


Eserden Örnekler


Nev-bahar irdi bu dem oturma ʿâmîler gibi

Lâle-veş câm al ele cûş eyle nâmîler gibi


Cennete döndi cihân bir hûr elinden bâde iç

Yakma hasret odına bagrunı tâmîler gibi


Kârbân-ı bûy zülf-i yâra ugrayam diyü

Taglara düşmiş sabâ yiler harâmîler gibi (Canım 2000: 356)

Kaynakça


Alpaydın, Bilal (hzl.)(2017). Safâyî – Şerhi’l-İslâmi’n-Nûrânî (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul. İstanbul Üniversitesi.

Canım, Rıdvan (hzl.)(2000). Latîfî - Tezkiretü’ş-Şu‘arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara. AKM Yay. 

Erünsal, İsmail (1981) “Türk Edebiyatı Tarihinin Arşiv Kaynakları I: II. Bayezid Devrine Ait Bir İn’âmât Defteri”. İ.Ü.Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi (10-11): 303-342.

İsen, Mustafa (hzl.)(1994). Gelibolulu Mustafa Âli - Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara. AKM Yay. 

Kut, Günay (1978). Heşt Bihişt: The Tezkire by Sehi Beg, An Analysis of the First Biographical Work on Ottoman Poets with a Critical Edition Based on MS. Süleymaniye Library, Ayasofya O. 3544. ed. Şinasi Tekin ve Gönül Alpay Tekin. Cambridge: Harvard Üniversitesi Yay. 

Kutluk, İbrahim (1989). Kınalı-zade Hasan Çelebi - Tezkiretü’ş-Şuarâ. C.1. Ankara. TTK Yay. 

Ünver, İsmail (1994). “Galata Mevlevî-hânesi Şeyhleri”. Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies XIV (14): 195-219.

Atıf Bilgileri


Alpaydın, Bilal. "DÎVÂN (SAFÂYÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-tees-138. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GAZAVÂT-I BAHRİYYE (SAFÂYÎ) Safâyî, Şeyh Safâyî Efendi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
2 FETİH-NÂME-İ İNEBAHTI VE MOTON (SAFÂYÎ) Safâyî, Şeyh Safâyî Efendi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
4 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
6 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
7 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
12 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle