- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sarrâf, Rıza Tebrizî - Madde Yazarı: Doç. Dr. Hamza KOÇ
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:28/03/2022
DÎVÂN (SARRÂFÎ)
şiirlerSarrâf, Rıza Tebrizî (d. 1271/1854-55-ö. 1325/1907)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Asıl adı Rızâ olup Sarrâf mahlasını kullanan ve Tebriz’de doğduğu için Tebrizî nisbesiyle tanınan şairin şiirlerini ihtiva eden eseri. Dinî konulara hâkimiyetinden hareketle iyi bir medrese tahsili gördüğü anlaşılan Hoca Rızâ Sarrâf, Dîvân’ında “ahtar-, apar-, çat-, danış-, döz-, sın-, tap- vs.” gibi Azerbaycan Türkçesine ait unsurlara oldukça fazla yer vermiştir. Ancak bazı şiirlerinin dili ağır olup Arapça-Farsça sözcük ve tamlama açısından zengindir.
Şairin Dîvân’ında Türkçe 93 gazel, 60 kaside ve mersiye, terci-bend, rubai ve muhammesler ile Farsça 11 gazel bulunmaktadır. Aşk konulu gazellerinde oldukça başarılı bulunan Sarrâf, dinî konulu mersiyelerinde de büyük şöhret yakalamıştır. Kerbela ruhunu derinden yaşayan şair, bu olayı şiirlerinde sık sık karşımıza çıkarmaktadır. Bu yönüyle Azerbaycan edebiyatında Ebulhasan Râcî, Muhammed Taki Kumrî ve Muhammed Hüseyin Dahîl ile birlikte en meşhur dört mersiye şairinden biri olarak kabul edilmektedir. Sarrâf, toplumsal konulu hicivler de kaleme almış, dinî mersiye edebiyatını da kendi zamanına kadarki zor anlaşılır kelime ve terkiplerden arındırarak basitleştirmiş, kısacası şiirlerinde halkın daha kolay anlayabileceği sade ve açık bir üslup kullanmıştır. Bu anlamda atasözü ve deyimlerden yararlanmış, zaman zaman da kelime oyunlarına başvurmuştur. Taklitten uzak şiirler yazmaya çalışan Sarrâf’ın birçok gazeli bestelenmiştir. Toplamda 2500 beyitten fazla olan Dîvân, İran’da birkaç kez basılmıştır. Bu basmalardan birinin “Gazeliyat” bölümüyle ilgili bir mezuniyet tezi hazırlanmış (Özensel 1970), Dîvân üzerine ise bir yüksek lisans tezi yapılmıştır (Tadal 2015).
Şairin biyografisi için bk. “Sarrâf, Rızâ Tebrizî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sarraf-riza-tebrizi
Eserden Örnekler
Gazel
Semend-i nâza gel baş virme ey başuva kurbân
Göz üstünde kaş oynatma kara göz kaşuva kurbân
Bilürin sîne-i saf içre var bir daş kimi kalbün
Hayâtım çeşmesi bağrunda bitgin daşuva kurbân
Hattun reşk-i nigâristân çin-i hıtayıdur ey dîde
Beyle nakş u nigâr olmaz olum nakkâşuva kurbân
Men ebr-i tîre bahtım sen bahâr tâze vü tersin
Gerek men ağlayam sen ağlama göz yaşuva kurbân
Başundan kâkül müşkin nisâr-ı müşk ider dâ’im
Hani cânda liyâkat arz idem şâbaşuva kurbân
Durup ferrâş-tek gamzun berâberdedir bir kelime
Gönül mülkünde şâhenşâh olan ferrâşuva kurbân
Belâ-yı aşk-ilen çün yâr u yoldaş olmasa dâyim
Hamı yoldaş u yârim yâruva yoldaşuva kurbân
Eğer Sarrâfa bir haşhâş kaddünce ola lütfun
Kifâyetdür hamı nakdim bir haşhâşuva kurbân (Tadal 2015: 163-164).
Kaynakça
Özensel, Nursel (1970). Gazeliyat-ı Divan-ı Sarraf. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Tadal, Tuğba (2015). Hoca Rıza Sarraf, Divan-ı Sarraf, Çeviri Yazılı Metin-Sözlük. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Kültür Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Ali Akber | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
2 | DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
3 | KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (DİLSÛZ) | Dilsûz, Muhammed Emîn | Prof. Dr. Yakup POYRAZ |
Görüntüle | ||
6 | [DÎVÂN] (ANDELÎB) | Andelîb Karacadağî | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
7 | GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) | Fakîr, Hacı Ağa | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
8 | SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) | Halhâlî, Muhammed Bâkir | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN |
Görüntüle | ||
10 | TİLKİ İLE KURT (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan |
Görüntüle |