- Yazar Biyografisi (TEİS)
Revânî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Ziya AVŞAR
- Eser Yazılış Tarihi:16. yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:13/03/2022
DÎVÂN (REVÂNÎ)
şiirlerRevânî (d. 880 ?/1475? - ö. 930/1523-24)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Asıl adı İlyâs Şücâ Çelebi olan ve Revânî mahlası kullanan şairin şiirlerinin toplandığı eser. Revânî Dîvânı’nın tenkitli metnine göre (Avşar 2017) içerik dökümü şu şekildedir. Şairin poetik görüşlerini ihtiva eden 1 mensur-manzum karışımı nitelikte dibâce, 1 tevhit, 1, naat, 1 sûr-nâme, 2 mersiye, biri eksik 2 murabba, 1 tahmîs, 33 kasîde , 499 gazel, 4 kıt’a ve 1 müfret.
Revânî, kendi döneminin büyük şairlerinden biri olarak kabul edilir. Latifî Tezkiresi’nde aynı edebî çizginin üstat şairleri olarak Ahmet Paşa, Necâtî Bey, Zâtî ve Revânî’nin adları sıralanır. Şairin gazellerinin muhtevasını büyük ölçüde mey, sevgili ve meclis unsurları oluşturur. Dönemin tezkire yazarları, gazel söylemenin şairin tabiatına çok uygun düştüğünü belirterek bu uyumun çok içten söylenmiş gazellerle kendine özgü bir üslup oluşturduğuna dikkat çekerler. Şairin sade bir sunum içinde, çok açık ve akıcı söylenmiş gazelleri, âşıkâne ve rindâne bir eda içerir. Yeni anlamlar bulmada maharet sahibi bir şair olarak nitelen Revânî, beyitlerindeki ince hayal ve anlamları, belirli bir estetik seviyenin üzerine çıkarmış bir şair olarak dikkati çeker. Revânî’nin şiirleri, döneminde hem halk arasında hem de edebî çevrelerde çok rağbet gören şiirlerdir. Bu itibarla şairin şiirleri, döneminde bestelenerek okunduğu gibi, bazı beyitleri ev ve meyhane kapılarına yazılmak suretiyle farklı bir edebî iltifata da mazhar olur. Âşık Çelebi, onun gazellerinde görülen açık ve akıcı edanın bazı kasidelerinde de kendini gösterdiğine dikkat çekerek (Avşar 2008) bu edanın onun şiir söyleme yetisinin genel karakteri olduğu hususuna vurgu yapar. Revânî’nin gazellerinin 125 tanesi 35 farklı şaire nazire olarak yazılmıştır. Bu şairler arasında Revânî, Ahmed Paşa’nın 24, Necâtî’nin 22, Ahmedî’nin 12 ve Hafî’nin 10 gazeline nazire yazarak bu isimlerin dil ve üslubu üzerindeki etkisine dair bir fikir verir. Bununla birlikte Revânî’nin 15 zemin şiirine, 68 farklı şair tarafından yazılan nazireler de onun dönemi ve kendisinden sonra gelen kuşaklar üzerindeki etkisini gösterir.
Dört nüshası bilinen Revânî Dîvânı, Ziya Avşar tarafından tenkitli metin olarak yayımlanmıştır (2008, 2017).
Şairin biyografisi için bkz."Revânî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/revani
Eserden Örnekler
Gazel
Ne ‘aceb gerdiş-i ‘âlem ne ‘aceb devr -i felek
İki üç günde yile vardı otuz yıllık emek
Beni bir Ehrimene şimdi felek kıldı esîr
Kanı ol gün ki benüm hıdmetüm eylerdi melek
Nice at nice yedek yolda piyâde kaldum
Binecek olsa idi sâyesi yiterdi yedek
Pây-mâl itme piyâde kuluñ ey şâh-süvâr
At başın kim çekerin hây dilek hây dilek
Aglamaz hîç Revânî nemede girdügine
Yagmuruñ def’i içün vaz’ olunupdur kepenek (Avşar 2017: 301)
Gazel
Çatma kaftân gey virür zînet benüm cânum saña
Yaraşur kaplan derisi takye arslanum saña
Pâdişehsin hatt-ı ‘anberbâruñı eyle tırâş
Bir karınca dil uzatmasun Süleymânum saña
Zülf-i miskînüñ kulaguña egildügi bu kim
Söylemek ister benüm hâl-i perîşânum saña
Pâdişâhum sanma feryâd eylerem kûyuñda ben
Saltanat kûsın çalar bu âh u efgânum saña
Meclisüñde sûz-ı şevkümden beyân itmek diler
Agız açdugı budur çâk-i girîbânum saña
Salınup gögüs gerersin çün Revânîyi görüp
Ol sebebden ben didüm serv-i hırâmânum saña (Avşar 2017: 175-176)
Kaynakça
Avşar, Ziya (hzl.) (2008). Revânî Divânı. Konya: Sebat Ofset Yay.
Avşar, Ziya (hzl.) (2017). Revânî Divânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56143,revani-divanipdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 10.03.2022].
Özdemir, Meryem (2019). Revânî Divanı (İnceleme-metin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük). Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
Karcı, Tülin (2004). Revânî Divanı’nın Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | İŞRET-NÂME (REVÂNÎ) | Revânî | Prof. Dr. Rıdvan Canım |
Görüntüle | ||
2 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
3 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
4 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
5 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
6 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
7 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
8 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
10 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
11 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |