DÎVÂN (REVÂNÎ)
şiirler
Revânî (d. 880 ?/1475? - ö. 930/1523-24)

ISBN: 978-9944-237-87-1


                   

Asıl adı İlyâs Şücâ Çelebi olan ve Revânî mahlası kullanan şairin şiirlerinin toplandığı eser. Revânî Dîvânı’nın tenkitli metnine göre (Avşar 2017) içerik dökümü şu şekildedir. Şairin poetik görüşlerini ihtiva eden 1 mensur-manzum karışımı nitelikte dibâce, 1 tevhit, 1, naat, 1 sûr-nâme, 2 mersiye, biri eksik 2 murabba, 1 tahmîs, 33 kasîde , 499 gazel, 4 kıt’a ve 1 müfret.

Revânî, kendi döneminin büyük şairlerinden biri olarak kabul edilir. Latifî Tezkiresi’nde  aynı edebî çizginin üstat şairleri olarak Ahmet Paşa, Necâtî Bey, Zâtî ve Revânî’nin adları sıralanır. Şairin gazellerinin muhtevasını büyük ölçüde mey, sevgili ve meclis unsurları oluşturur. Dönemin tezkire yazarları, gazel söylemenin şairin tabiatına çok uygun düştüğünü belirterek bu uyumun çok içten söylenmiş gazellerle kendine özgü bir üslup oluşturduğuna dikkat çekerler. Şairin sade bir sunum içinde, çok açık ve akıcı söylenmiş gazelleri, âşıkâne ve rindâne bir eda içerir. Yeni anlamlar bulmada maharet sahibi bir şair olarak nitelen Revânî, beyitlerindeki ince hayal ve anlamları, belirli bir estetik seviyenin üzerine çıkarmış bir şair olarak dikkati çeker. Revânî’nin şiirleri, döneminde hem halk arasında hem de edebî çevrelerde çok rağbet gören şiirlerdir. Bu itibarla şairin şiirleri, döneminde bestelenerek okunduğu gibi, bazı beyitleri  ev   ve meyhane kapılarına yazılmak suretiyle farklı bir edebî iltifata  da mazhar olur. Âşık Çelebi, onun gazellerinde görülen açık ve akıcı edanın bazı kasidelerinde de kendini gösterdiğine dikkat çekerek (Avşar 2008) bu edanın onun şiir söyleme yetisinin genel karakteri olduğu hususuna vurgu yapar. Revânî’nin gazellerinin 125 tanesi 35 farklı şaire nazire olarak yazılmıştır. Bu şairler arasında Revânî, Ahmed Paşa’nın 24, Necâtî’nin 22,  Ahmedî’nin 12 ve Hafî’nin 10 gazeline nazire yazarak bu isimlerin dil ve üslubu üzerindeki etkisine dair bir fikir verir. Bununla birlikte Revânî’nin 15 zemin şiirine, 68 farklı şair tarafından yazılan nazireler de onun dönemi ve kendisinden sonra gelen kuşaklar üzerindeki etkisini gösterir.

Dört nüshası bilinen Revânî Dîvânı, Ziya Avşar tarafından tenkitli metin olarak yayımlanmıştır (2008, 2017).

Şairin biyografisi için bkz."Revânî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/revani

Eserden Örnekler


Gazel

Ne ‘aceb gerdiş-i ‘âlem ne ‘aceb devr -i felek

İki üç günde yile vardı otuz yıllık emek


Beni bir Ehrimene şimdi felek kıldı esîr

Kanı ol gün ki benüm hıdmetüm eylerdi melek


Nice at nice yedek yolda piyâde kaldum

Binecek olsa idi sâyesi yiterdi yedek


Pây-mâl itme piyâde kuluñ ey şâh-süvâr

At başın kim çekerin hây dilek hây dilek


Aglamaz hîç Revânî nemede girdügine

Yagmuruñ def’i içün vaz’ olunupdur kepenek (Avşar 2017: 301)


Gazel

Çatma kaftân gey virür zînet benüm cânum saña

Yaraşur kaplan derisi takye arslanum saña


Pâdişehsin hatt-ı ‘anberbâruñı eyle tırâş

Bir karınca dil uzatmasun Süleymânum saña


Zülf-i miskînüñ kulaguña egildügi bu kim

Söylemek ister benüm hâl-i perîşânum saña


Pâdişâhum sanma feryâd eylerem kûyuñda ben

Saltanat kûsın çalar bu âh u efgânum saña


Meclisüñde sûz-ı şevkümden beyân itmek diler

Agız açdugı budur çâk-i girîbânum saña


Salınup gögüs gerersin çün Revânîyi görüp

Ol sebebden ben didüm serv-i hırâmânum saña (Avşar 2017: 175-176)

Kaynakça


Avşar, Ziya (hzl.) (2008). Revânî Divânı. Konya: Sebat Ofset Yay.

Avşar, Ziya (hzl.) (2017). Revânî Divânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56143,revani-divanipdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 10.03.2022].

Özdemir, Meryem (2019). Revânî Divanı (İnceleme-metin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük). Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.

Karcı, Tülin (2004). Revânî Divanı’nın Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


AVŞAR, Ziya. "DÎVÂN (REVÂNÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-revani. [Erişim Tarihi: 21 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 İŞRET-NÂME (REVÂNÎ) Revânî Prof. Dr. Rıdvan Canım
Görüntüle
2 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
4 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
5 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
6 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
11 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle