DÎVÂN (NEVRES-İ KADÎM)
şiirler
Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk (d. ?/? - ö. 1175/1762)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nevres-i Kadîm'in (d. ?/? - ö. 1175/1762) şiirlerini içeren eser. Dîvân, mürettep olup içerisinde sırasıyla 27 kaside, çoğu kıta olmak üzere farkı nazım şekillerinde yazılmış 77 tarih manzumesi, 1 terci-i bend, 1 terkib-i bend, 1 tahmis, 6'sı nakıs olmak üzere 148 gazel, 16 muamma, 1 lügaz, 8 rubai, 11 kıta, 10 nazım, 16 müfret olmak üzere toplam 3388 beyitlik müstakil 317 şiir bulunmaktadır (Akkaya 2007: 56).

Dîvân'ın en hacimli kısmı 1387 beyitle kasideler bölümüdür. Kasidelerin biri na'ttır, diğerleri ise Sultan I. Mahmud, Sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa, Sadrazam Bahir Mustafa Paşa, Şeyhülislam Esad Efendi, Ragıb Mehmed Paşa gibi devrin önde gelen devlet adamları vasfında yazılmıştır. Tarih manzumelerinin toplam beyit sayısı 895'tir. Terkîb-i bend Nevres'in en güzel şiirlerinden birisidir ve gurbet temalıdır. Gazellerin toplam beyit sayısı ise 878'dir.

Nevres; gazel, kaside ve tarih düşürmede başarılı bir şairdir ve divanının elden ele dolaştığı devrinin tarihçileri tarafından kaydedilmiştir (Akkaya 1994: 146). Şiirlerinde genellikle açık, anlaşılır ve samimi bir dil ve ifade tarzı kullanan şairin gerçek hayatından izler bulunmasının yanında güçlü bir hayal dünyası da mevcuttur. Nevres'in Fuzûlî, Nâbî, Râmî Mehmed Paşa, Râsih, Nedim ve Koca Râgıb Paşa gibi isimlerden etkilendiğini söylemek mümkündür. Nazire yazdığı şairler Nâilî-i Kadîm, Neşâtî, Nâbî, Nedîm ve Sami gibi isimlerdir. Koca Râgıb Paşa'nın bir gazelini tahmis etmiştir. Nevres'ten etkilenen şairler arasında da Şeyh Gâlib, İzzet Molla, Zîver Paşa, Şeref Hanım ve Osman Nevres sıralanabilir.

Dîvân'ın Türkiye'de 20 ve yurt dışında 3 tane olmak üzere 23 nüshası tespit edilmiştir. Nevres-i Kadîm Dîvân,'ı Hüseyin Akkaya tarafından doktora tezi olarak çalışılmış (1995), bilahare iki cilt hâlinde kitap olarak yayımlanmıştır (1995, 1996).

Şairin biyografisi için bk. "Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevresi-kadim-abdurrazzak.

Eserden Örnekler


Terkib-bend


Şarâbı sen bana vir sâkiyâ gamım vardır

Serimde derd-i humâr-ı dem-â-demim vardır


Mürüvvet eyle yetiş bir tolıyla ol yârim

Şu gurbet ilde ne yârim ne hem-demim vardır


Helâk-ı şîve-i nâ-sâz-ı gurbetem sâkî

Ayakdaş ol bana lutf eyle mâtemim vardır


Ciger kebâbı mezem gözlerim yaşı bâdem

Benim de böylece bir âlemim demim vardır


Götüremez dime rıtl-ı girân sun ey sâkî

Yanımda gam gibi kutlı [bir] âdemim vardır


Ne derdi saklayacak dilde vardır isti'dâd

Ne keşf-i râz idicek bunda mahremim vardır


Cerîh-i deşne-i leb-teşnegî-i hicrânem

Ne bir tabîb-i muvâfık ne merhemim vardır


Dirîg pâ-zede-i cünd-i gurbet oldum ben

Esîr-i silsile-i renc-i firkat oldum ben (Akkaya 1994: 426).

Kaynakça


Akkaya, Hüseyin (1994). Nevres-i Kadîm ve Türkçe Divanı. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Akkaya, Hüseyin (2007). "Nevres, Abdürrezzâk". İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. (33): 55-57.

Akkaya, Hüseyin (1995). Nevres-i Kadîm and His Turkish Dîvân (Nevres-i Kadîm ve Türkçe Dîvânı). Part 1: Textual Analysis, Cambridge: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü Yayınları.

Akkaya, Hüseyin (1996). Nevres-i Kadîm and His Turkish Dîvân (Nevres-i Kadîm ve Türkçe Dîvânı). Part 2: Critical Edition and Index, Cambridge: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü Yayınları.

Atıf Bilgileri


Çakır, Mustafa Sefa. "DÎVÂN (NEVRES-İ KADÎM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-nevres-i-kadim-tees-1961. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GAZVE-İ BEDR (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrazzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
2 TÂRÎHÇE-İ NEVRES Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
3 MÜNŞE'ÂT (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
4 MEBÂLİGU'L-HİKEM Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
5 TERCÜME-İ TÂRÎH-İ CİHÂNGÎR ŞÂH Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle