Hoca Neş’et’in (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807) şiirlerini ihtiva eden eser. Dîvân, talebesi Vak’anüvis Pertev Efendi tarafından 1200/1785 tarihinde tertip ve tebyiz edilmiştir. Pertev, tertip etmiş olduğu Dîvân’ın baş tarafına hocası Neş’et’in 1200/1785-86 tarihi itibariyle çeşitli kaynaklarca da çok kullanılmış olan hâl tercümesini yazmıştır. Hoca Neş'et Dîvânı'nda 5 na't, 16 mahlasnâme, 1 Farsça yazılmış Pûstînnâme-i Fârisî, 1 sakînâme, 1 mu’aşşer, 1 müsemmen, 2 müseddes, 1 mersiye, 5 tahmis, 8 muhammes, 3 şarkı, 2 kaside, 1 tebrik manzumesi, 28 tarih, 137 gazel, 9 kıt’a, 24 müfred ve matla bulunmaktadır (Genç 2005: 112).

Dîvân'ın en dikkat çekici manzumeleri mahlasnâmeleridir. İstidatlı gördüğü genç şair adaylarına verdiği 16 mahlasnâme, Neş'et'in bu alanda tek olduğunu da kanıtlar. Neş’et, bu mahlasnâmelerde, önce kasidelerdeki nesip bölümünün işlevini gören ve konusunu kendisinin seçip sanatkârâne bir üslupla kaleme aldığı bir bölümle başlar. Daha sonra genç şairlere mahlaslarıyla beraber çeşitli öğütlerde bulunur. Genellikle, kişilere methiye yazmamalarını, bunun yerine Hz. Peygamber'e na't yazmalarını, hezel ve hicivden uzak durmalarını ve buna benzer ahlaki hasletleri kazanmalarını tavsiye etmiştir. 

Şairin Türkçe na'tları duygu yüklüdür. Kişilere methiye yazmamış, talebelerine verdiği öğütlere kendisi de uymuştur. Sade ve duygulu bir söyleyişle yazdığı muhammes ve müseddesleri kıymetli sayılır. Bunların içinde Şeyh Gâlib'i hatırlatan söyleyişlere rastlanmaktadır. Neş’et, Türkçe söyleyişleri, deyimleri ve atasözlerini şiirde kullanma anlayışına da ilgi göstermiş hatta Gâlib’in Hüsn ü Aşk’ta tasvip ederek benimsemiş olduğu bu anlayışa sahip olmasında da etkili olmuştur. Neş’et, Mevlevîliğe küçük yaşta intisap edip sikke giymesine ve konağında sürekli Mesnevî dersleri vermesine rağmen, Mevlevî terimlerini ve unsurlarını şiirlerinde açıkça kullanmamıştır. Şair genel olarak musammatlarda, duyguyu eksen aldığından dolayı, üslubuna daha samimi bir görünüm kazandırmıştır. Ayrıca tasavvufî aşkı ve vahdet-i vücut nazariyesini Gâlib gibi şiirinin merkezine almadığı için de şiirinde sadelik, anlaşılırlık ve serbestlik özellikleri görülmüştür. Mücerret kelimelerle müşahhas kelimelerin terkibiyle yapılan imajların üslubu derinleştirdiği görülür. Gâlib’in de musammatlarında tercih etmiş olduğu bu tarzdaki imajları Neş’et’in çok az da olsa denemiş olması onun bu tarza uzak olmadığını göstermektedir.

Hoca Neş’et’in gazellerinde diğer şairlerden farklı temalar görülmez. Şair bu temaları işlerken yeni ve şahsi bir üslup kurarak şiir geleneğindeki mecazlar ve mazmunlar sistemini yıkmamıştır. Bu sistemin içinde kalıp, sadelik taraftarı görüntüsü vermiştir. Bazı gazelleri kuru, zevksiz ve heyecan vermeyen beyitlerden oluşmuştur. Genel olarak gazellerinde çok üstün bir şairin sanatkâr üslubu değil, usta bir şairin mahareti hissedilir. Terkiplerle meydana getirdiği teşbihlerin oluşturduğu imajlarda şairin çok parlak söyleyişler yerine, iddiasız söyleyişlere ulaştığı görülür. Neş’et’in gazellerinde kullandığı redif ve kafiyeleri üslubunun en güzel unsurlarıdır. 

Hoca Neş’et’in şiirlerini oluşturan fikir, his ve hayal unsurları nazım şekilleri ve türlerine göre işlenmiştir. Bu unsurların işlenmesinde şairin rahatlık ve ustalık eseri bir üslup meydana getirdiği görülür. Onu bu bakımdan duygu şairi, hayal şairi veya fikir şairi gibi bir tanımlama içinde sınırlamak mümkün değildir. Esasen Neş’et’in, fikrî ve edebî kültürünün temellerini Mevlânâ’nın eserleri oluşturmuş, daha sonra Nâbî Mektebi’nin tesiri altında, Nâbî’nin fikrî ve edebî görüşlerinden etkilenerek, yaşadığı Osmanlı toplum hayatının ihtiyaçları doğrultusunda yeni bir şiir terkibi vücuda getirmiştir.

Hoca Neş'et Dîvânı'nın tenkitli metni İlhan Genç tarafından yayımlanmıştır (2005).

Şairin biyografisi için bk. "Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/neset-hoca-suleyman-neset-efendi