DÎVÂN (HÂMÎ)
şiirler
Hâmî, Ahmed (d. 1089/1679 - ö. 1160/1747)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Asıl adı Ahmed olan Hâmî’nin şiirlerini ihtiva eden bilinen tek eseri. Dîvân’da 7 kaside, 2 mesnevi, 67 gazel, 21 kıta, 2 rubai, 7 matla ve 1 müfred bulunmaktadır (Yılmaz 2017: 17). Genel olarak aşk temalı şiirler yazan şairin kimi şiirlerinde hikemî tarzın da izleri görülür. Hâmî, kasidede Nef‘î (ö. 1635/1044), gazelde Nâbî (ö. 1124/1712) ve Nedîm (ö. 1143/1730) takipçisidir. Her üç şaire de nazireler yazmış olan şair, 18. yüzyılda Diyarbakırlı birçok şair ve âlimi bir araya getiren Âgâh Efendi’nin (ö. 1728/1141) muhitinde bulunmuştur (Kadıoğlu 2010: 36). Dîvân’ında Vâlî (ö. 1151/1738-39), Lebîb (ö. 1182-1768-69), Âgâh gibi yine bu muhitte yer almış olan Diyarbakırlı şairlerle birbirlerine yazdıkları nazireler bulunmaktadır.

1272/1855 yılında Cerîde-i Havâdis Matbaasında basılmış olan Dîvân’ın bilinen on yazma nüshası vardır. Dîvân Eser Kadri Hüsnü Yılmaz tarafından neşredilmiştir (2017).  İstanbul’dan Diyarbakır’a dönüş yolculuğunda çektiği sıkıntılar ile Anadolu’da etkili olan veba salgınının kendisi ve beraberindekiler üzerindeki tesirlerini anlattığı mesnevi nazım şekliyle yazmış olduğu 266 beyitlik şiiri üzerine de Kadıoğlu (2020) ve İpek (2020) tarafından iki çalışma yapılmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Hâmî, Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hami-ahmed


Eserden Örnekler


Gazel

Neş’e-i mey gâze-i ruhsâr-ı âl olmış sana

Revgan-ı gül dühn-i kandîl-i cemâl olmış sana


Oldı zîr-i lebde fikr-i bûse gark-âb-ı dehen

Leb şeker gabgab turunc u portakal olmış sana


Hüsnüñi tasvîr iden nakkâş dest-efşân olup

Reşha-pâş olmış kalem püskürme-hâl olmış sana


Şîr-i mehtâba çalınmış mâye nahl-i Tûrdan

Sâ’id ü sîmîn ü sâk-ı bî-misâl olmış sana


Gayra halvâ gibi hâzır sulha mûm ol şehd-i leb

Yan yakıl ey dil ne mûm olmış ne bâl olmış sana


Şöyle nevmîdüm ki fikr-i bûse gelmez yâdıma

Bahtı gör farz-ı muhâl-ender-muhâl olmış sana


Dürdi çıkmış süzgi-i mehden elenmiş âftâb

Gerden-i sâf u binâgûş-ı zülâl olmış sana


Hâmiyâ aldı bizi bu tâze nazmuñ neş’esi

Bu ‘asîr-i nev-mey-i dîrîne-sâl olmış sana (Yılmaz 2017: 138).

Kaynakça


İpek, Abdulmuttalip (2020). "Diyarbakırlı Hâmî’nin Manzum Bir Seyahatnamesi Yahut Lâle Devri’nde Âbâd İstanbul Hâricindeki Yabanâbâd". Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 43: 349-400.

Kadıoğlu, İdris (2020). "Hâmî-i Âmidî ve Manzum Mektubu: Arîza-i Manzûme". Turkish Studies - Language and Literature,15 (3): 1275-1292.

Kadıoğlu, İdris (2010). “Diyarbekir Encümen-i Dânişinin Üstad Şairi Âgâh ve Devrindeki Şairler Üzerindeki Etkisi". Dicle Üniversitesi, SBE Elektronik Dergisi (DÜSBED). 2(4): 35-45.

Yılmaz, Kadri Hüsnü (2017). Diyarbakırlı Hâmî Ahmed Dîvânı. Ankara: KTB Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-196122/diyarbakirli-hami-ahmed-divani.html (Erişim tarihi: 01.06.2021).

Atıf Bilgileri


Yılmaz, Kadri Hüsnü. "DÎVÂN (HÂMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-hami. [Erişim Tarihi: 09 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle