- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:27/01/2022
DÎVÂN (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE)
şiirlerFâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay (d. 998/1589-ö. 1031/1622)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kaf-zâde'nin tezkiresinden sonra en meşhur olan ve Fâ'izî mahlasıyla yazdığı şiirlerini ihtiva eden eseridir. Bu eser, klasik bir divan tertibine göre hazırlanmıştır. Fâ'izî Dîvânı'nda 16 kaside, 156 gazel, 22 kıta, 6 rubai, 92 matla beyti bulunmaktadır (Okatan 1995: 30-31).
Fâ'izî Dîvânı'nda yer alan kasideler 1 münacat, 1 naat, Hazret-i Ali adına 2 medhiye, Hazret-i Hasan adına 1 medhiye, Hz. Hüseyin adına 1 mersiye olmak üzere, ayrıca Sultan II. Osman, Sultan I. Ahmed, Vezir-i âzam Ali Paşa, Vezir-i âzam Dilâver Paşa, Şeyhülislam Yahyâ Efendi, Şeyhülislam Mehmed Efendi gibi isimler adına yazılmış şiirlerdir (Okatan 1995: 30).
Kaf-zâde Fâ'izî'nin kasidelerinde dil ağırdır (Okatan 1995: 41). Özellikle kasidelerinde ayet iktibasları ile Arapça özlü sözlere yer vermiştir. Buna karşılık gazellerinde ise son derece sade ve anlaşılır bir dil kullanmıştır. Bununla beraber bazı şiirleri, 17. yüzyılda tesirini gösteren Sebk-i Hindî akımının hususiyetlerini taşımaktadır (Okatan 1995: ön söz). Sık rastlanmamakla beraber gazellerinde yer yer zincirleme terkiplerle oluşturulmuş ağır ve ağdalı bir dil tercih ettiği görülür. Gazellerinde İstanbul Türkçesini kullanan Fâ'izî'nin Bâkî ile Nedîm tarzında bir şiir anlayışı vardır. Şairin divanında deyim, atasözleri ve halk ifadeleri ile Türkçe arkaik kelimelere de sıklıkla tesadüf edilir (Okatan 1995: 41-48). Üslup olarak ise âşıkâne ve rindâne tarzda gazeller kaleme almıştır.
Fâ'izî Dîvânı'nın yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerde on beş nüshası mevcuttur (Okatan 1995: 30). Bazı divan nüshalarının sonunda müellifin yarım kalan Leylâ vü Mecnûn mesnevisi ile bu mesnevide bulunan Sâkînâme'si de yer almaktadır (Okatan 1995: 34). Eserin tenkitli metni Halil İbrahim Okatan tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (1995).
Şairin biyografisi için bk. "Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/faizi-kafzade-faizi-abdulhay
Eserden Örnekler
Nakş-ı pâyum âb-ı eşkümle tolar girdâb olur
'Azm-i râh itsem ser-â-pâ reh-güzâr girdâb olur
Vâyesi harman olınca 'âşık-ı âvârenün
Yolın almaga ser-â-pâ deşt ü der girdâb olur
Bâga varsam şevk-ı rûyın çeşmüm itse rîz rîz
Gülsitân deryâ-yı hûn vü lâleler girdâb olur
Eşk-i dîdem kılsa deryâ zâr-ı mihnet-hânemi
Hücrem ey dil-gonce-i sîrâb-ı ter girdâb olur
Pîç-ber-pîç olsa zülf-i dil-rübâ ey Fâ'izî
Bahr-i şûr-ı fitneye girdâb-ber-girdâb olur (Okatan 1995: 181).
Hârâya tokınsa âb ider 'ışk
Deryâları hem serâb ider 'ışk
Âbâdlık adın anma ey dil
Billâh ki seni harâb ider 'ışk
Kûh olısa çâre var mı sabra
Şol kimseye kim hitâb ider 'ışk
Pâk olsa 'aceb mi kalb-i 'âşık
Hûn-ı dili misk-i nâb ider 'ışk
İnsâf ide Fâ'izî nic'itsün
Her lahzada bin itâb ider 'ışk (Okatan 1995: 204).
Kaynakça
Okatan, Halil İbrahim (1995). Kafzâde Fâ'izî: Hayatı Eserleri Sanatı-Tenkitli Divan Metni. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ZÜBDETÜ'L-EŞ'ÂR (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE) | Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay | Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş |
Görüntüle | ||
2 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE) | Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay | Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş |
Görüntüle | ||
3 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
4 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
5 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
6 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
7 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
9 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
10 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
11 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |