DÎVÂN (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE)
şiirler
Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay (d. 998/1589-ö. 1031/1622)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kaf-zâde'nin tezkiresinden sonra en meşhur olan ve Fâ'izî mahlasıyla yazdığı şiirlerini ihtiva eden eseridir. Bu eser, klasik bir divan tertibine göre hazırlanmıştır. Fâ'izî Dîvânı'nda 16 kaside, 156 gazel, 22 kıta, 6 rubai, 92 matla beyti bulunmaktadır (Okatan 1995: 30-31).

Fâ'izî Dîvânı'nda yer alan kasideler 1 münacat, 1 naat, Hazret-i Ali adına 2 medhiye, Hazret-i Hasan adına 1 medhiye, Hz. Hüseyin adına 1 mersiye olmak üzere, ayrıca Sultan II. Osman, Sultan I. Ahmed, Vezir-i âzam Ali Paşa, Vezir-i âzam Dilâver Paşa, Şeyhülislam Yahyâ Efendi, Şeyhülislam Mehmed Efendi gibi isimler adına yazılmış şiirlerdir (Okatan 1995: 30).

Kaf-zâde Fâ'izî'nin kasidelerinde dil ağırdır (Okatan 1995: 41). Özellikle kasidelerinde ayet iktibasları ile Arapça özlü sözlere yer vermiştir. Buna karşılık gazellerinde ise son derece sade ve anlaşılır bir dil kullanmıştır. Bununla beraber bazı şiirleri, 17. yüzyılda tesirini gösteren Sebk-i Hindî akımının hususiyetlerini taşımaktadır (Okatan 1995: ön söz). Sık rastlanmamakla beraber gazellerinde yer yer zincirleme terkiplerle oluşturulmuş ağır ve ağdalı bir dil tercih ettiği görülür. Gazellerinde İstanbul Türkçesini kullanan Fâ'izî'nin Bâkî ile Nedîm tarzında bir şiir anlayışı vardır. Şairin divanında deyim, atasözleri ve halk ifadeleri ile Türkçe arkaik kelimelere de sıklıkla tesadüf edilir (Okatan 1995: 41-48). Üslup olarak ise âşıkâne ve rindâne tarzda gazeller kaleme almıştır.

Fâ'izî Dîvânı'nın yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerde on beş nüshası mevcuttur (Okatan 1995: 30). Bazı divan nüshalarının sonunda müellifin yarım kalan Leylâ vü Mecnûn mesnevisi ile bu mesnevide bulunan Sâkînâme'si de yer almaktadır (Okatan 1995: 34). Eserin tenkitli metni Halil İbrahim Okatan tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (1995).

Şairin biyografisi için bk. "Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/faizi-kafzade-faizi-abdulhay 

Eserden Örnekler



Nakş-ı pâyum âb-ı eşkümle tolar girdâb olur

'Azm-i râh itsem ser-â-pâ reh-güzâr girdâb olur


Vâyesi harman olınca 'âşık-ı âvârenün

Yolın almaga ser-â-pâ deşt ü der girdâb olur


Bâga varsam şevk-ı rûyın çeşmüm itse rîz rîz

Gülsitân deryâ-yı hûn vü lâleler girdâb olur


Eşk-i dîdem kılsa deryâ zâr-ı mihnet-hânemi

Hücrem ey dil-gonce-i sîrâb-ı ter girdâb olur


Pîç-ber-pîç olsa zülf-i dil-rübâ ey Fâ'izî

Bahr-i şûr-ı fitneye girdâb-ber-girdâb olur (Okatan 1995: 181).



Hârâya tokınsa âb ider 'ışk

Deryâları hem serâb ider 'ışk


Âbâdlık adın anma ey dil

Billâh ki seni harâb ider 'ışk


Kûh olısa çâre var mı sabra

Şol kimseye kim hitâb ider 'ışk


Pâk olsa 'aceb mi kalb-i 'âşık

Hûn-ı dili misk-i nâb ider 'ışk


İnsâf ide Fâ'izî nic'itsün

Her lahzada bin itâb ider 'ışk (Okatan 1995: 204).

Kaynakça


Okatan, Halil İbrahim (1995). Kafzâde Fâ'izî: Hayatı Eserleri Sanatı-Tenkitli Divan Metni. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Polat Aktaş, Neslihan. "DÎVÂN (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-fa-izi. [Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ZÜBDETÜ'L-EŞ'ÂR (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE) Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş
Görüntüle
2 LEYLÂ VÜ MECNÛN (FÂ'İZÎ, KÂF-ZÂDE) Fâ'izî, Kâf-zâde Fâ'izî, Abdülhay Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş
Görüntüle
3 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
4 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
5 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
6 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
7 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
8 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
10 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
11 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle