DÎVÂN (ES'AD)
şiirler
Es'ad, Seyyid Mehmed Es'ad Efendi (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


18. yüzyıl şairlerinden olup Es'ad mahlasını kullanan Seyyid Mehmed Es'ad Efendi'nin (d. ?/? - ö. ?/?) şiirlerini ihtiva eden eser. Dîvân'ın hazırlanan tenkitli metnine göre eserde 2'si naat, 2'si Bağdat Valisi Ömer Paşa övgüsünde toplam 4 kaside, yine Ömer Paşa için yazılmış kıta nazım şekliyle 2 tarih manzumesi, 1 terkib-bend, 15 murabba ve 299 gazel bulunmaktadır (Arbatlı 2002).

Sebk-i Hindî veya Hikemî üslûba yönelmek yerine klasik vadide ve Nedîm tarzında eser vermeyi tercih eden Seyyid Mehmed Es'ad Efendi, şiirlerinde dönemine göre sade ve kolay anlaşılır bir şiir dili kullanmış; eserinin büyük bir kısmını ayırdığı gazellerinde daha çok rindane ve âşıkane konulara yer vermiş; Neşâtî'nin iki, Behcet, Basîrî ve Koca Râgıb Paşa'nın birer gazeline nazire yazmıştır. "Dediler" redifli bir gazelinin Sultan III. Selim tarafından bestelenmiş olması, bazı mecmualarda şiirlerine tesadüf edilmesi, Hoca Neş'et ve Ayıntablı Aynî tarafından gazellerine nazire yazılması şairin kendi dönemindeki tanınırlık ve beğenilirlik düzeyi hakkında bize fikir vermektedir (Arbatlı 2002: VII-VIII). Dîvân'daki 299 gazelin 101'inde aruzun "mefâ'îlün mefâ'îlün mefâ'îlün mefâ'îlün" kalıbının kullanılmış olması da şairin aruz veznini kullanmasındaki tercihleri bağlamında önemli bir özellik olarak dikkati çekmektedir.

Biri Ali Emiri Kütüphanesi Nu. 24, diğeri Topkapı Sarayı Emanet Hazinesi Kütüphanesi Nu. 1638 olarak kayıtlı iki yazma nüshası tespit edilen Dîvân üzerine bu nüshalardan hareketle Mehmed Said Arbatlı tarafından yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (2002).

Şairin biyografisi için bk. "Es'ad, Seyyid Mehmed Es'ad Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esad-seyyid-mehmed-esad-efendi

Eserden Örnekler


Gazel

Çîn-i gîsûsına zencîr-i teselsül dediler

Döndiler sonra hatâdır diyü kâkül dediler


Gonca-i la’l-i şeker-handesine gül der iken

Yanılup zâyika-sencân-ı heves mül dediler


Hayli gaflet olunup fehm-i merâmiyyetde

Cünbiş-i nâvek-i müjgâna tegâfül dediler


Cüst-cû eylediler mûy-miyâna ta’bîr

Mû-şikâfân ana hep cây-ı te’emmül dediler


İhtizâz ile görüp âşıka meyl eyledigin

Serv-i bâlâ-revine nahl-i temâyül dediler


Halka-i zülf-i ham-ender-ham-ı pîç-â-pîçe

Kimisi dâm-ı belâ kimisi sünbül dediler


Her kime sordum ise renc-i gam-ı aşka devâ

Es’adâ çâre hemân sabr u tahammül dediler (Arbatlı 2002: 57-58).

Kaynakça


Arbatlı, Mehmet Said (2002). Bağdatlı Es’ad Hayatı, Sanatı ve Divanının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


MUM, Cafer. "DÎVÂN (ES'AD)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-es-ad-tees-1327. [Erişim Tarihi: 01 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle