- Yazar Biyografisi (TEİS)
Birrî, Derviş Mehmed Çelebi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:29/11/2021
DÎVÂN (BİRRÎ)
şiirlerBirrî, Derviş Mehmed Çelebi (d. 1080/1669 - ö. 1128/1716)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Birrî’nin şiirlerini ihtiva eden eser. Birrî Dîvânı'nda 29 kaside, 206 gazel, 1 terkib-i bend, 1 terci-i bend, 2 murabba, 18 tahmis, 1 müseddes, 1 tesdis, 1 tesbi, 14 rubai, 1 tarih beyti ve 1 bahr-ı tavil olmak üzere toplam 276 manzume bulunmaktadır (bkz. Erkul 1993, 2000).
Birrî Dîvânı, gerek nazım şekilleri gerekse de nazım türleri açısından renkli ve zengindir. Eserde ilk manzume olan tevhidi, Hz. Peygamber için yazılmış on iki naat izler. Akabinde dört halife, İmameyn, Mevlânâ, Sultan Ahmed, Arif Efendi, Lütfî Efendi, Necip Efendi, Mehmed Paşa, Nasuh Paşa, Hatvanîzâde, Seyyid Vehbî, Müftîzâde ve Fevzî hakkında tanzim edilmiş kasideler yer alır. Gediz Nehri’nin donması üzerine kaleme alınan tarih, fahriye ve Nesîmîzâde Osman Ağa’nın vefatı üzerine yazılan mersiye türündeki kasidelerden sonra; Müfti Vakası’nın anlatıldığı terci-i bend ve Nâbî hakkında bir terkib-i bend yer alır.
Şair, yazmış olduğu gazellerde genellikle dini ve tasavvufi düşüncelere yer vermekle birlikte sevgilinin güzellik unsurlarını dile getirdiği âşıkane tarzda gazeller de yazmıştır. Dîvân’daki tahmisler Bakî, Nâbî, Neyli, Feyzî, Lütfî, Fasih ve Fevzî’nin şiirlerine yazılmıştır. Birrî Dîvânı’nda Türk edebiyatında örneklerine sık rastlanmayan gazel formunda tasavvufa giriş yollarından, aşkın mahiyetinden ve şefaatin kaynağından bahsedildiği bir bahr-ı tavil de bulunmaktadır.
Üç yazma nüshası bulunan Birrî Dîvânı; Rasih Erkul tarafından önce doktora tezi olarak çalışılmış (1992); daha sonra da kitap olarak yayımlanmıştır (2000).
Şairin biyografisi için bk. “Birrî, Derviş Mehmed Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/birri-dervis-mehmed-celebi
Eserden Örnekler
Gazel
Bu dâr-ı gam ki bisât-ı harîre degmez imiş
Niçe harîr o köhne hasire degmez imiş
Eser bul imdi Sikender-i âb-ı hayvândan
O cüst ü cûlara bu deşt-i tîre degmez imiş
Gam ile üns tutup anladum ki dünyanun
Dem-i meserreti hemm-i kesîre degmez imiş
Huzûr-ı milket-i ukbâyı gör ki câna deger
Umûr-ı devlet-i dünyâ fakîre degmez imiş
Çekildi seyr-i çemenzâra halk biz kalduk
Meger ki hissemüze bir mesîre degmez imiş
Sebeb nedür bu kadar cevre ey felek tutalum
Elün nevâziş-i tabʻı hatîra degmez imiş
O denlü ragbeti yok Vehbî-i suhan-sencün
Bilindi Birri sözün bir nazîre degmez imiş (Erkul 1992: 337).
Kaynakça
Erkul, Rasih (1992). Birrî Mehmet Dede (Magnisalı), Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Erkul, Rasih (2000). Birrî Mehmed Dede, Hayatı, Eserleri, Edebî kişiliği ve Divanı. Manisa: Manisa Valiliği Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BÜLBÜLİYYE (BİRRÎ) | Birrî, Derviş Mehmed Çelebi (ö. 1128/1715) | Dr. Öğr. Üyesi MÜZEKKİR KIZILKAYA |
Görüntüle | ||
2 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
3 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
4 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
5 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
6 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
7 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
8 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
9 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
10 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |