- Yazar Biyografisi (TEİS)
Âmâ Garîbî, Yusuf Garîbî Efendi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:20/09/2021
DÎVÂN (ÂMÂ GARÎBÎ)
şiirlerÂmâ Garîbî, Yusuf Garîbî Efendi (d. 1755-56/1169 - ö. 1816-17/1232)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Âmâ Garîbî’nin yazmış olduğu şiirleri ihtiva eden eser. Garîbî’nin (ö. 1232/1816-17) bilinen tek eseri olma özelliğini taşıyan mürettep hâldeki Dîvân’ında 288 gazel, 1 terkib-i bent, 4 terci-i bend, 3 muhammes ve 2 kıta olmak üzere toplam 298 adet manzume mevcuttur. Garîbî Dîvânı’ndaki manzumelerin büyük çoğunluğu (288 adet) gazellerden oluşmaktadır. Klasik edebiyat geleneğine uygun tanzim edilen bu gazeller içinde münacat ve naat türünde olanlar olduğu gibi; şekil itibarıyla musammat, mutavvel ve redd-i matla gibi çeşitli formlara sahip olanları da bulunmaktadır. Garîbî, bu gazellerde divan şiirinin mazmunlarını ve ifade şekillerini başarıyla kullanmıştır. Şair; 1 terkib-i bend, 4 terci-i bend ve 3 muhammes olmak üzere musammat türünde sekiz manzume kaleme almıştır. Tahmislerden biri hariç bu musammatlarda âşıkane duygular terennüm edilmiştir. Dîvân’daki iki kıta da tarih düşürülmek için yazılmıştır. Bunlardan ilki Esed Bey adında birinin izdivacına diğeri ise Sultan Abdülhamid'in şehzadesinin düğünü vesilesiyle tanzim edilmiştir.
Garîbî Dîvânı üzerinde Bağdad Valisi Müşir Gözlüklü Reşid Paşa’nın oğlu Rüşdî Bey tarafından tab ettirilen matbu nüshası ile Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü nu. 3459’da kayıtlı olan tek yazma nüshası üzerinden tenkitli metni esas alan iki adet yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır (Tok 1995; Tosun 2007).
Şairin biyografisi için bk. “Âmâ Garîbî, Yusuf Garîbî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ama-garibi-yusuf-garibi-efendi
Eserden Örnekler
Gazel
Gonçeler hüsnin görüp çâk-i girîbân oldı hep
Andelîbân-ı çemen aşkınla nâlân oldı hep
Her müjem bir göz açup nezzâre-i ruhsârına
Âkıbet derdinle ey bî-rahm giryân oldı hep
Gamze tîgiyle gözün cellâdı halkı kırmadan
Dâmen-i deşt-i muhabbet sevdigim kan oldı hep
Hasret-i rûyınla çeşmim ol kadar kan dökdi kim
Vâdî-i aşkın ser-â-ser taşı mercân oldı hep
Medd-i âhım sünbül oldı sînede zülfin görüp
Tohm-ı gam şevk-ı hatınla dilde reyhân oldı hep
Düşmüş etrâf-ı arak-çîne perîşân kâkülin
El-amân ey bî-vefâ ʻâlem perîşân oldı hep
Kaʻbe-i ruhsâra yüz dutmuş gelür hâl ü hatın
Kâfir-i hüsnün meger zâlim Müselmân oldı hep
Nâzenînim rûz u şeb ceyş-i hayâlin giçmeden
Gördügin maʻmûreler hâtırda vîrân oldı hep
Yâd-ı eyyâm-ı visâlinle Garîbî haste-dil
Târ u pûd-ı câme-hâbı sûz-ı hicrân oldı hep (Tosun 2007: 61-62).
Kaynakça
Tok, Vedat Ali (1995). Garîbî Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
Tosun, Erhan (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garîbî Efendi Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
2 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
8 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
9 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |