Amasyalı meşhur "Iydîzâdeler" ailesine mensup Âkif Mustafa Efendi’nin “Âkif” mahlası ile yazdığı şiirlerini ihtiva eden eseri. Âkif'in en önemli eseri Dîvânı’dır. Klasik tertiple düzenlenen Dîvân'da 1'i naat olmak üzere 3 kaside, 40 gazel, 4 rubai, 1 nazm, 3 kıta, 1 lügaz ve 31  müfred bulunmaktadır. Bu hâliyle eser bir divançe niteliğindedir.  Kasidelerin ilki, Sultan III. Ahmed’e sunulmuş bir methiyedir. 96 beyitten oluşan şiirin son 16 beyti Damad Ali Paşa’nın övgüsüne ayrılmıştır. İkinci kaside ise Hz. Peygamber'in övgüsüne ayrılmış bir naattir. Son kaside ise dönemin devlet adamlarından Mehmed Paşa’nın yaptırdığı bir kalenin tasviri hakkındadır. Gazellerin beyit sayıları 5 ile 18 arasında değişmektedir. Üçü müzeyyeldir. Biri derkenarda bulunmaktadır ve iki tanesi de eksiktir. Gazellerden sekizi ise Farsçadır. Altı gazelinde iki matla beyti bulunmaktadır. Dîvân'da kıta şeklinde yazılmış 3 tarih manzumesi mevcuttur. Bunlarda “Kâ’im-makâm Paşa”nın kaleme aldığı şerh kitabı, babasının vefat yılı ve Valide Sultan’ın Üsküdar’da yaptırdığı çeşme  için tarih düşürülmüştür. Rubailerin biri Farsçadır. 25 beyitten oluşan lügaz, mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır (Öntürk ve Tunçadam 2020: 264-266).

Tezkirelerin kendisinden övgüyle bahsettiği Âkif, üç dilde şiir söyleme kudretine sahip ve bu dillerdeki letafet ve belagat kaidelerini bilen bir şairdir (Özdemir 1998: 80). Mahallî bir şair olan Âkif'in şiirleri ahenkli ve akıcıdır. Âkif’in şiirlerinde dikkat çeken bir husus, kasidelerine Nef’î gibi fahriye ile başlamasıdır. Gazellerinde ise genel olarak zamanın geçiciliği, dünyaya bel bağlamamak gerektiği gibi temalar öne çıkar. Bu bakımdan daha çok dinî temalı şiirler yazmıştır (Öntürk ve Tunçadam 2020: 266-267).

Dîvân'ın bilinen tek nüshası, Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde H. 953 arşiv numarası ile kayıtlıdır. Bu nüsha 45 varaktan oluşmaktadır. Dîvân ile ilgili örnek şiirler de içeren bir makale yayımlanmıştır (Öntürk ve Tunçadam 2020: 266-267).

Şairin biyografisi için bk. “Âkif, Iydî-zâde Mustafa Âkif Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/akif-iydizade-mustafa-akif-efendi