DÎVÂN (AHMED-İ RIDVÂN)
şiirler
Ahmed-İ Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg (d. ?/?-ö. 935-945 (?)/1528-1538 (?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


16. yüzyıl hamse şairi Ahmed-i Rıdvan'ın hamsesi dışındaki şiirlerini topladığı kitabı. Ahmed-i Rıdvân Dîvân'ının  bilinen tek yazması, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi B. 32 numarada kayıtlıdır. Tertip bakımından üç bölümdür. Birinci bölüm, 336 varaklık mürettep divandır. Çeşitli şekillerde 931 şiir yer alır. İkinci bölüm, 337-360. varaklar arasına eklenmiş 63 şiirden oluşur. Üçüncü bölüm farklı sayfalara dağıtılmış 108 şiirden oluşan derkenarlardır. Divanda 46'sı tuyuk ve biri de müstezat olmak üzere 1027 gazel, 62 kaside, 20 kıta, 17 mesnevi, 5 murabba, 3 terkib-bent ve 68 beyit olmak üzere toplam 1102 şiir yer almaktadır (Çeltik 2011, 2017).

Şair şiirlerinde Rıdvan ve Ahmed-i Rıdvan mahlaslarını kullanmıştır. Divanda, mısra başı kafiyeli gazeller, "dedim-dedi"li gazeller, ikilemelerden oluşan redifler veya kelimenin son hecesinin tekrarına dayanan kafiye hünerleri görülmektedir. Divanda şairin hayatıyla ilgili bazı bilgilere ulaşılabilmektedir. Alî Paşa'ya sunulan 58 numaralı kasidede, şair, dostlarından beklediği karşılığı göremediğini, akranlarının ilerlediği hâlde kendisinin hak ettiği yere gelemediğini söyler. Görev yaptığı yerleri saydıktan sonra, kendisine Ohri veya ona benzer bir yerin verilmesini talep eder. Nizâmî (ö. 605-606/1209) gibi hamse yazdığını belirtir.

Ahmed-i Rıdvân'ın Dîvân metninde, vezin imlâsı denilebilecek bir imlâ özelliği görülmektedir. Şair, vezin gereği uzun okunması gereken Türkçe kelimelerde, asıl imlâsında olmadığı hâlde uzunlukları göstermek üzere, yerine göre elif ve vav harfleri eklenmiştir. Meselâ "geleceği" yerine "gâlecâği" yazımları görülür. N'olur, k'ey gibi kalıplaşmış ifadeler dışında ünlüyle biten kelimeden sonra ünlüyle başlayan kelime geldiğinde, vezin gereği bunlarda hece düşmesi oluşuyorsa, "geldi onlar" yerine "geldonlar" şeklinde birleşik yazımlar yapılmıştır.

Ahmed-i Rıdvân'ın divanı, Halil Çeltik tarafından transkripsiyonlu olarak yeni harflere aktarılarak basılı kitap  şeklinde (2011) ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca e-kitap (2017) olarak yayımlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Ahmed-i Rıdvan, Rıdvân, Ahmed Beg”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-ridvan

Eserden Örnekler


Gazel

Didüm: Lebün nicedür. Didi: Kand u şekker-tâb

Didüm: Dişün ne durur. Didi: Adı dürr-i hoş-âb


Didüm ki: Peyker hûbun? Didi ki: Bedr-i cemâl

Didüm: Yâ tâze cemâlün? Didi: Budur mehtâb


Didüm ki: Gamze-i zülfün cihânda kârı nedür

Didi: Biri dil alur biri mülk idici harâb


Didüm: Nigâra ki vasluna olmadı çâre

Didi: Vücûdun olupdur cihânda ana hicâb


Didüm: Gamunla nice yanayın figân ideyin

Didi ki: Söz ile sâz oldı cümle nây u rebâb


Didüm ki: Şemʻ gibi yanarum şeb-i gamda

Didi: Sabâha değin sabr kıl ki feth ola bâb


Didüm: Dehânunı ṣorsam? Didi ki: Rıdvân

Su'âli cândan idersin ola mı şâfî cevâb  (Çeltik 2011: 321)

Kaynakça


Çeltik, Halil (hzl.)(2011). Ahmed-i Rıdvân Divanı. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Çeltik Halil (hzl.)(2017). Ahmed-i Rıdvân Divanı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. (e-kitap). https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55738,ahmed-i-ridvan-divanipdf.pdf?0 [erişim tarihi: 29.06.2021].

Atıf Bilgileri


Çeltik, Halil. "DÎVÂN (AHMED-İ RIDVÂN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-ahmed-i-ridvan. [Erişim Tarihi: 24 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 İSKENDER-NÂME (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Doç. Dr. İsmail AVCI
Görüntüle
2 RIDVÂNİYYE (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
3 HUSREV Ü ŞÎRÎN (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
4 MAHZENÜ'L-ESRÂR (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
5 HEFT PEYKER (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
6 LEYLÂ VÜ MECNÛN (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Öğr. Gör. Ayşe Ulu
Görüntüle
7 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (AHMED-İ RIDVÂN) Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
8 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
9 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
10 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
11 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
12 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
13 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
14 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
17 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle