- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmed-İ Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg - Madde Yazarı: Prof. Dr. Halil Çeltik
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:02/07/2021
DÎVÂN (AHMED-İ RIDVÂN)
şiirlerAhmed-İ Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg (d. ?/?-ö. 935-945 (?)/1528-1538 (?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
16. yüzyıl hamse şairi Ahmed-i Rıdvan'ın hamsesi dışındaki şiirlerini topladığı kitabı. Ahmed-i Rıdvân Dîvân'ının bilinen tek yazması, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi B. 32 numarada kayıtlıdır. Tertip bakımından üç bölümdür. Birinci bölüm, 336 varaklık mürettep divandır. Çeşitli şekillerde 931 şiir yer alır. İkinci bölüm, 337-360. varaklar arasına eklenmiş 63 şiirden oluşur. Üçüncü bölüm farklı sayfalara dağıtılmış 108 şiirden oluşan derkenarlardır. Divanda 46'sı tuyuk ve biri de müstezat olmak üzere 1027 gazel, 62 kaside, 20 kıta, 17 mesnevi, 5 murabba, 3 terkib-bent ve 68 beyit olmak üzere toplam 1102 şiir yer almaktadır (Çeltik 2011, 2017).
Şair şiirlerinde Rıdvan ve Ahmed-i Rıdvan mahlaslarını kullanmıştır. Divanda, mısra başı kafiyeli gazeller, "dedim-dedi"li gazeller, ikilemelerden oluşan redifler veya kelimenin son hecesinin tekrarına dayanan kafiye hünerleri görülmektedir. Divanda şairin hayatıyla ilgili bazı bilgilere ulaşılabilmektedir. Alî Paşa'ya sunulan 58 numaralı kasidede, şair, dostlarından beklediği karşılığı göremediğini, akranlarının ilerlediği hâlde kendisinin hak ettiği yere gelemediğini söyler. Görev yaptığı yerleri saydıktan sonra, kendisine Ohri veya ona benzer bir yerin verilmesini talep eder. Nizâmî (ö. 605-606/1209) gibi hamse yazdığını belirtir.
Ahmed-i Rıdvân'ın Dîvân metninde, vezin imlâsı denilebilecek bir imlâ özelliği görülmektedir. Şair, vezin gereği uzun okunması gereken Türkçe kelimelerde, asıl imlâsında olmadığı hâlde uzunlukları göstermek üzere, yerine göre elif ve vav harfleri eklenmiştir. Meselâ "geleceği" yerine "gâlecâği" yazımları görülür. N'olur, k'ey gibi kalıplaşmış ifadeler dışında ünlüyle biten kelimeden sonra ünlüyle başlayan kelime geldiğinde, vezin gereği bunlarda hece düşmesi oluşuyorsa, "geldi onlar" yerine "geldonlar" şeklinde birleşik yazımlar yapılmıştır.
Ahmed-i Rıdvân'ın divanı, Halil Çeltik tarafından transkripsiyonlu olarak yeni harflere aktarılarak basılı kitap şeklinde (2011) ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca e-kitap (2017) olarak yayımlanmıştır.
Şairin biyografisi için bk. “Ahmed-i Rıdvan, Rıdvân, Ahmed Beg”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-ridvan
Eserden Örnekler
Gazel
Didüm: Lebün nicedür. Didi: Kand u şekker-tâb
Didüm: Dişün ne durur. Didi: Adı dürr-i hoş-âb
Didüm ki: Peyker hûbun? Didi ki: Bedr-i cemâl
Didüm: Yâ tâze cemâlün? Didi: Budur mehtâb
Didüm ki: Gamze-i zülfün cihânda kârı nedür
Didi: Biri dil alur biri mülk idici harâb
Didüm: Nigâra ki vasluna olmadı çâre
Didi: Vücûdun olupdur cihânda ana hicâb
Didüm: Gamunla nice yanayın figân ideyin
Didi ki: Söz ile sâz oldı cümle nây u rebâb
Didüm ki: Şemʻ gibi yanarum şeb-i gamda
Didi: Sabâha değin sabr kıl ki feth ola bâb
Didüm: Dehânunı ṣorsam? Didi ki: Rıdvân
Su'âli cândan idersin ola mı şâfî cevâb (Çeltik 2011: 321)
Kaynakça
Çeltik, Halil (hzl.)(2011). Ahmed-i Rıdvân Divanı. Ankara: Bizim Büro Yay.
Çeltik Halil (hzl.)(2017). Ahmed-i Rıdvân Divanı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. (e-kitap). https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55738,ahmed-i-ridvan-divanipdf.pdf?0 [erişim tarihi: 29.06.2021].
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | İSKENDER-NÂME (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Doç. Dr. İsmail AVCI |
Görüntüle | ||
2 | RIDVÂNİYYE (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
3 | HUSREV Ü ŞÎRÎN (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
4 | MAHZENÜ'L-ESRÂR (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Prof. Dr. Mahmut Kaplan |
Görüntüle | ||
5 | HEFT PEYKER (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
6 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Öğr. Gör. Ayşe Ulu |
Görüntüle | ||
7 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (AHMED-İ RIDVÂN) | Ahmed-i Rıdvân, Rıdvân, Ahmed Beg | Doç. Dr. Hamza KOÇ |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
9 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
10 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
11 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
12 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
13 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
14 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
16 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
17 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |