- Yazar Biyografisi (TEİS)
Adnî, Receb Dede - Madde Yazarı: Prof. Dr. ZEHRA GÖRE
- Eser Yazılış Tarihi:Belli değil
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:12/11/2021
DÎVÂN (ADNÎ, RECEB DEDE)
şiirlerAdnî, Receb Dede (d. ?/? - ö. 1100/1689)
ISBN: 978-9944-237-87-1
“Adnî” mahlasını kullanan Mevlevi şeyhi Receb Dede’nin şiirlerini ihtiva eden eseridir. Mürettep olan divanda 38 kaside (2’si Farsça), 1 terkib-i bend, 4 tahmis (3’ü Farsça) ve 313 gazel (1’i Farsça) yer almaktadır.
Adnî'nin kasidelerinden 2’si tevhid, 13’ü na‘t, 1’i Hz. Ali’ye methiye, 1’i Hasan Hüseyn’e mersiye, 7’si Hz. Mevlânâ’ya, 1’i Şems-i Tebrîzî’ye, 1’i Mesnevî’ye, 2’si Abdülhalim Efendi’ye, 2’si Seyyid Muhammed Efendi’ye, 1’i Seyyid Abdülbâkî Efendi’ye, 1’i Muhammed İzzetî’ye, 2’si Abdülhalim Efendi’nin oğluna medhiyedir. 1’i kalemiyye, 1’i Şarâbnâme, 1’i Sâkînâme' dir. Şair Mevlânâ, Şems-i Tebrîzî ve Mesnevî’ye dair yazdığı methiyelerine “na’t” başlığını vermiştir. Ayrıca Şarâbnâme ve Sâkînâme başlığını taşıyan manzumelerini de klasik Türk edebiyatındaki yaygın yazılıştan farklı olarak kaside nazım şekli ile kaleme almıştır.
Adnî, kasidelerinin memduhlarını hep Mevlevi muhitinden seçmiştir. Devrinin devlet adamlarına şiir yazmamıştır. Bu durum onun devlet kapısından müstağni ancak Mevlevilik içerisinde ikbal düşüncesi olduğu şeklinde değerlendirilmektedir. Dîvân’ın tek terkîb-i bendi ise dört halifenin övgüsü hakkındadır. Farsça olan üç tahmis İranlı şâir Hâfız’ın (ö. 792/1390?) üç gazeline, Türkçe olanı ise Şeyhülislâm Yahya’nın (ö. 1053/1644) gazeline yapılmıştır.
Adnî Divanı’nda 313 gazel vardır. Her harfe en az bir gazel söylemiştir. 17. yüzyılın genel bir özelliği olarak gazelleri kısadır. Genellikle 5 beyit söylemeyi tercih etmiştir. Toplam 277 gazeli 5 beyitlidir. Bu durum Sebk-i Hindî üslûbun etkisiyle, 17. yüzyılda şairlerin az ve öz söyleme anlayışının bir gereği şeklinde değerlendirilebilir. Adnî'nin edebî kişiliğinin teşekkülünde Mevlânâ ve Mevlevilik önemli bir yer tutar. Diğer taraftan Sebk-i Hindî’nin etkisi onun şiirlerinin konusunda da kendini gösterir.
Adnî Dîvânı, Zehra Göre tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (2004).
Şairin biyografisi için bk. “Adnî, Receb Dede”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/adni-receb-dede
Eserden Örnekler
Gazel
Nemüz kaldı fenâ bezminde bir peymâneden gayrı
Kanı bir cây-ı râhat gûşe-i meyhâneden gayrı
Temâşâ eyle ey dil cem‘-i germâ-germî-i şem‘üñ
Vücûdın mahva kâbil var mıdur pervâneden gayrı
Yine bâzâr-ı dehrüñ hûşyârıdur çeken havfı
Bulınmaz şıhne-i bî-bâk olur mestâneden gayrı
Degüldür ‘akl işi zencîr-i zülf-i yâre bağlanmak
Tutuşmaz kimse bend-i kâküle dîvâneden gayrı
Hevâ-yı turre-i dildâr ucından ‘Adniyâ hergiz
Kanı bir sînesin sad-pâre kılmış şâneden gayrı (Göre 2004: 454)
Kaynakça
Göre, Zehra (2004). Adnî Receb Dede, Hayatı ve Eserleri. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | NAHL-İ TECELLÎ (ADNÎ, RECEB DEDE) | Adnî, Receb Dede | Prof. Dr. ZEHRA GÖRE |
Görüntüle | ||
2 | ŞERH-İ KASÂ'İD-İ URFÎ (ADNÎ, RECEB DEDE) | Adnî, Receb Dede | Prof. Dr. ZEHRA GÖRE |
Görüntüle | ||
3 | PEND-İ ADNÎ (ADNÎ, RECEB DEDE) | Adnî, Receb Dede | Prof. Dr. ZEHRA GÖRE |
Görüntüle | ||
4 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
5 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
6 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
7 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
8 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
10 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
11 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
12 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |