DENİZ KIZI FROE ADALARINDA (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN)
çeviri
Avanzade Mehmet Süleyman (d. 1871-ö. 1922)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Çocukları olmayan bir ailenin bir deniz fırtınası sonunda buldukları bebeği evlat edinip yetiştirmeleri, büyüyen kızın gerçek ailesini bulması, sevdiği insanla evlenmesi ve her iki ailesini de mutlu etmeye çalışması üzerine kurgulanan eser. Avanzade Mehmet Süleyman eserin dış kapağında mütercim, iç kapakta muharrir olarak kayıtlıdır. Ayrıca eserde, İzlanda ve çevresi hakkında verilen bilgilerin yazarın kıyafetnamesindeki bilgilerle örtüşmesi telif olma ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Yazar önsözde tercümeyi kısa kesmek zorunda kaldığını söylediği için eserin telif mi tercüme mi olduğu konusu muğlak kalmıştır.

İzlanda'nın Froe/Faroe (Flatey) adasında yaşayan Cristian ve eşi Meina’nın çocukları yoktur. Cristian deniz kıyısında bulduğu eve getirir ve çift denizkızı (duhter-i emvâc) lakabı verdikleri bu kızı evlat edinerek ona İdiet adını verirler. Birkaç gün sonra İdiet’in gerçek annesi deniz kıyısında ölü olarak bulunur. Meina’nın bir süre sonra ölümü Cristian ile kızı İdiet birbirlerine daha da düşkün hâle getirir. Adada Harold adındaki genç İdiet’e âşık olur ve onu Rodric’ten kıskanır. Rodric dünyanın çeşitli yerlerini dolaşan, yardımsever bir gençtir. Dünyanın farklı şehirlerini merak eden İdiet Rodric birbirlerine ilgi duymaya aşlayınca Harold, Rodric ile İdiet’in evlenmelelerini engellemek için çeşitli komplolar düzenler. Aşkları için çeşitli meşakkatlere katlanan gençler bunların hepsinin üstesinden gelir. Bir gün adaya Fransa'nın Hover Gonteran isimli bir tacir gelir. Gonteran ile İdiet birbirlerine iki kardeş kadar çok benzemektedir. Romanın sonunda İdiet’in Gonteran’ın gerçek kardeşi olduğu ortaya çıkar. İdiet ile Rodric evlenir ve yılın belli bir zamanını adada Cristian’la birlikte kalan kısmını ise Fransa’da gerçek ailesi ile geçirmeye karar verirler. Romanda kıskançlığı ve yaptığı kötülükler sebebiyle Harold karakterinin sevdiği kızla evlenemekle cezalandırıldığı görülür.

Yazar diğer eserlerinde de sıkça görülen bir tutumla iyi karakterleri ödüllendirirken kötüleri yaptıklarından dolayı cezalandırmıştır. Birbirini seven gençlerin başından türlü maceralar geçmiş; ancak onlar aşklarına sadık kaldıkları için eserin sonunda birbirine kavuşmuştur. Kitapta Trosawon şehri ve İzlanda'daki Froe/Faroe adası mekân olarak karşımıza çıkar. Özellikle Trosawon şehrinin ayrıntılı olarak anlatılması, yazarın kıyafetnamedeki eserindeki bilgileri anımsatır. Zamanın eserde sadece mevsimsel geçişleri verecek şekilde kullanıldığı görülür. Anlatıcının olayın akışına dâhil olması bir üslup özelliği olarak karşımıza çıkar.

Eser, Mahmut Bey Matbaası'nda 1314/1898 yılında basılmıştır.

Yazarın biyografisi için bkz. "Avanzade Mehmet Süleyman". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-suleyman-avanzade 

Eserden Örnekler


"Torsawon Froe cezâirinin başlıca bir belediyesidir. Stromoe cezâirinin cenûb-ı şarkiyesinde kâindir. Cristian'ın kulübesi şehr-i mezkûrdan sekiz kilometre kadar bu'd-ı mesafede vâki'dir. Torsawon'da vali oturduğu gibi sekiz azâ-yı hakîmeden ibaret bir de mahkeme vardır. Bu mahkeme kararîsinin doğrudan doğruya icra veya idam cezası Kopenhag şehrine aittir. Bir iki tabipten başka birkaç tane Katolik rahibi de bulunmaktadır. Her civar Cezâir-i sekenesi çocukları vaftiz ettirmek üzere bu rahiplere müracaat ederler. Bura cezâir-i sekenesinin ikamet eyledikleri mahaller, hemen kâmilen birer kulübeden ibarettir. Bu kabîl kulübeler nevâdirden sayılmaz. Mahsulat-ı mahalliye balık yağı, iç yağı ve deri gibi eşya-yı mahdûdeden ibarettir. Adaların içeri taraflarında ve sahralarda sakin olanların ikametgâhları büsbütün başka bir tarzda inşa kılınır. Her ne kadar sahil-nişîn olanların kulübelerine müşâbih ise de arada hayli fark vardır. Ekseriya iki odadan ibaret olan kulübenin taksimat-ı dâhiliyesinden bir mutlak mutfağı teşkil eder. Bunlara ekseriya ya kapının güşâdıyla derunu aydınlanır veyahut ocaktan gelen ziya ile iktifa kılınır. Bazı memurin ve amelelere mahsus kısmen kârgirce ikametgâhlar da mevcuttur. Bunlar da medenî şehirlerde olduğu gibi pencereler de bulunur. Rutubet ziyadecedir." (Avanzâde Mehmet Süleyman 1314/1898: 21-22).

Kaynakça


Erdoğan Çeltik, Seher (2017). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Erdoğan Çeltik, Seher (2018). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Mauritius: Lambert Academic Publishing.

Avanzâde Mehmet Süleyman (1314/1898). Froe Adalarında Deniz Kızı. Dersaadet: Mahmut Bey Matbaası.

Atıf Bilgileri


ERDOĞAN ÇELTİK, Seher. "DENİZ KIZI FROE ADALARINDA (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/deniz-kizi-froe-adalarinda-avanzade-mehmet-suleyman. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞEYTANKAYA CİNAYETİ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
2 İKİ KIZIN SEVDALISI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
3 KANLI İNTİKAM (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
4 JAPONYA - EDEBÎ FIKRA (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
5 TASVİR (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
6 ÂLÎ CENAB BİR KIZ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
7 ÜÇ GÜZELLER (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
8 TEYZENİN KURNAZLIĞI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
9 MÜKEMMEL HAZİNE-İ LETÂİF (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
10 ŞEYTAN MAĞARALARI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
11 BİNBİR ÇEŞİT (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
12 BAYRAM GECESİ (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
13 LETAİF CÜZDANI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
14 MÜTÂLAA SALONU (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
15 113 NUMARALI HANE 1. CİLT (İSKENDER EFENDİ - AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) İskender Efendi Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle