- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Arife Ece Evirgen
- Eser Yazılış Tarihi:1843
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Cönk
- Yayın Tarihi:28/04/2022
CÖNK (RAİF YELKENCİ CÖNGÜ NO:2)
manzum ve mensur metinler?
ISBN: 978-9944-237-87-1
19. yüzyıla ait cönk. Cöngün 34. yaprağında “Ketebe Derviş Emin Efendi İbn-i Kâtib Abdullah Efendi”, sene 19 Nisan 1259/1 Mayıs 1843 kaydı yer almaktadır. Ayrıca, içinde bulunan hutbenin sonundaki 1255/1839-40 tarihi ile “Abdülhamit Han’ın oğlu, sultanlar sultanı Mahmud Han” için yazılan bir dua; cöngün 19. yüzyılın ortalarında, Sultan II. Mahmud’un oğlu Sultan Abdülmecid döneminde derlendiği bilgisini güçlendirmektedir.
Cönk, şekil ve imlâ özellikleri bakımından diğer cönklerle benzer özellikler göstermektedir. Metinde hem Arapça, Farsça hem de Türkçe kelimelerin yazımında tutarsızlıklar ve imla hataları vardır. Ancak, Anadolu ağızlarında yaygın olan ç>ş değişiminin açdı>aşdı, içdi>işdi, içlerinde>işlerinde örnekleriyle yazılı metne yansıması, literatürde seğirnâme olarak geçen türün “seğriknâme” biçiminde adlandırılması gibi dil hususiyetleri özellikle dikkate değerdir.
Bazı sayfaları boş bırakılan cönkte toplam 51 metin yer almaktadır. En fazla şiiri bulunan şair Âşık Ömer’dir. Âşık Ömer’in 10, Karacaoğlan’ın 4; Şem’î, Sabri, Küçük Ali, Âşık Usûlî, Âşık Karîb, Âşık Esrârî, Âşık Mehemmed, Âhû Baba ve Gevherî’nin 1’er şiiri vardır. Bunların yanında çeşitli manzume, dörtlük, türkü ve ilahiler yer almaktadır. Metinlerin bir kısmında şairin adı ya da mahlası bulunmamaktadır. Cönkte ayrıca birkaç atasözü, biri abdest duası olmak üzere iki Arapça dua, iki hutbe, Arap harfleri cetveli, tefe’ülname ve seğriknâme başlıklarıyla iki ayrı fal metni ve çeşitli hesaplamalar vardır. Şiir ve metinlerin sıralanışında konu ya da türle alakalı herhangi bir düzen söz konusu değildir.
Cönk, Bibliotheque Nationale de France (Fransa Millî Kütüphanesi) supplement turc 1616 numarada kayıtlıdır. Kapağın iç kısmında ünlü sahaf Raif Yelkenci’ye ait olduğunu belirten “Raif Yelkenci Cöngü No: 2” ibaresi yazılmıştır. İlk yaprağından itibaren elle numaralandırılan cöngün a ve b yüzlerinde aynı sayılar yer almaktadır. İlk sayfanın sağ alt köşesine “supplementturc 1616 D.03.13” ifadesi yazılmıştır. Metin toplam 43 yapraktır.
Yakup Karasoy ve Arife Ece Evirgen tarafından cönkteki şiirlerin ilk dörtlükleri tespit edilmiş ve manzum, mensur tüm metinlerle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Cönkteki “seğriknâme” metnini ise İbrahim Yılmaz yayımlamıştır.
Eserden Örnekler
Kaynakça
Raif Yelkenci Cöngü No: 2. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b52506014m/f1.image.r=supplement%20turc%201616
Karasoy, Yakup, A. E. Evirgen (2018). “Fransa Milli Kütüphanesindeki 1616 Numaralı Cönk Üzerine Değerlendirmeler”. IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu (18-20 Ekim 2018) Bildiriler Kitabı. C. 1. Ankara. 919-929.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) | Âbid, Zeynelâbidîn | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu |
Görüntüle | ||
2 | TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) | Âbidin Paşa | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği Doç. Dr. Hamza KOÇ |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Mehemmed Helife | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Prof. Dr. mehmet atalay |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (CEVDET) | Cevdet, Recâîzâde Ahmed | Prof. Dr. Mehmet Sarı |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (FERÎDE HANIM) | Ferîde Hanım, Bahâr-zâde | Prof. Dr. Eyüp Akman |
Görüntüle | ||
7 | DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) | Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | Dr. Bilal Güzel |
Görüntüle | ||
8 | KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) | Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (HULÛSÎ) | Hulûsî, Ömer | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) | Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi | Doç. Dr. Özgür KIYÇAK |
Görüntüle |