Mehmed Şemseddin’in çocuklara okuma-yazma ve bazı genel bilgilerin öğretilmesi için kullanılmak üzere kaleme aldığı eğitim kitapları. Birinci kitap “Elifba”, ikinci kitap ise “Malumat-ı Lâzıme” alt başlığını taşır. Kütüphanelerde yer alan nüshalarda “Elifba”nın ilk baskısı mevcut olmamakla beraber eserin 1325 yılında 10. baskıyı yaptığı anlaşılmaktadır. İkinci cilt olan “Malumat-ı Lâzıme”nin 1308 (1892-93)’de neşredilen ilk baskısı ise İBB Atatürk Kitaplığı koleksiyonunda mevcuttur. Birinci kitaba yazdığı önsözde yazar Çocuklara Kılavuz unvanıyla dört kitap yazdığını belirtir (Elifba, Malumat-ı Lâzıme, Târih-i Osmaniye, Kavâid-i Sarfiyye) (Mehmed Şemseddin 1321: 2-3). Bu sayede birinci cildin de 1308’de neşredildiği anlaşılmakta ise de bahsi geçen son iki cildin mevcudiyetine dair bir veri bugüne ulaşmamıştır. 

İlk kitabın önsözünde yazar daha önce aynı amaçla neşrettiği Anahtar (1297) adlı eserin yetersizliğini fark ettiğinden Kitapçı Arakel’in de ısrarıyla bu eseri kaleme aldığını söyler. Bu ciltte aynı zamanda “Muallim Efendilere İhtar” başlıklı bir kısım da yer alır. Bu kısımda öğretmenlere yönelik olarak çocuklara okuma-yazma öğretirken dikkat edilmesi gerek hususlar ve tavsiyeler ile beraber kitabın içeriği ve yöntemi ile ilgili bazı açıklamalar verilir. Bunların yanı sıra yazar okuma-yazma öğretilebilecek çocukların hangi yaş aralığında olması gerektiğine dair fikirlerini belirtir ve okumayı erken öğretmenin sakıncalarına değinir (Mehmed Şemseddin 1321: 4-5).

İkinci kitap ise okuma-yazma öğrenmiş olan öğrencilere yönelik, çeşitli konularda bilgi veren okuma parçalarını ihtiva eder. Bunların arasında zaman ve din gibi temel kavramlar; çeşitli hayvanlara ve doğa olaylarına dair malumat; lügat, imlâ ve telaffuza yönelik bilgiler; ahlaki öğütler ihtiva eden parçalar ve hikayeler bulunur. Yazara göre “kıraât kitaplarında en ziyade nazar-ı dikkate alınacak cihet çocuklara usanç vermeyecek surette münderecatının gayet sade ve mütenevvi olmasıdır” ve bu kitap da bu esasa göre düzenlenmiştir (Mehmed Şemseddin 1308: 1)

Yazarın biyografisi için bk. “Mehmed Şemseddîn, İstanbullu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/%2520madde-detay/mehmed-semseddin-istanbullu