Halide Edip Adıvar’ın yarım bıraktığı ilk romanı. Eser, Hanımlara Mahsus Gazete’de “Halide” imzasıyla 23 Eylül 1315- 13 Temmuz 1316 (5 Ekim 1899-26 Temmuz 1900) tarihleri arasında 20 bölüm halinde tefrika edilmiştir. Tefrikanın yayımlandığı sayılar sırasıyla şöyledir: 231[29], 232 [30], 233 [31], 235 [33], 237 [35], 238 [36], 241 [39], 243 [41], 245 [43], 246 [44], 247 [45], 249 [47], 250 [48], 251 [49], 252 [50], 256 [54], 257 [55], 265 [63], 267 [65], 271 [69]. 

Roman, Türk edebiyatında Ahmet Mithat’ın Letaif-i Rivayat adlı eserinin 1886’da yayınlanan 15. cüz’ü olan Çingene’den sonra çingeneleri konu edinen ilk telif eserdir. Tefrika, “Küçük Çingene”, “Rica”, “Muvaffakiyet”, “Rıfkı’nın Teklifi”, “Çingenenin Yeni Odası” adlı beş bölümden oluşur. Eserin olay örgüsü romanın başkişisi Güzide’nin küçük bir çingene kızını annesinden satın alarak halası ve halazadesi ile yaşadığı köşke getirmesi üzerine kurulur. Halide Edip romanlarında sıkça rastlanan eğitimli, maskülen genç kız karakterin ilk örneği olan Güzide’nin amacı çingeneyi eğitmek ve çingenelerin çocukluk çağında eğitilmeleri halinde topluma kazandırılabileceklerini kanıtlamaktır. Bu bağlamda Halide Edip’in Ahmet Mithat’ın mezkûr eserinden etkilendiğini söylemek mümkündür.  

Şairin biyografisi için bk. “Adıvar, Halide Edip”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/adivar-halide-edip