BURSA ŞEHR-ENGÎZİ (İSHÂK ÇELEBİ)
şehrengîz
İshâk Çelebi (d. ?/? - ö. 944/1538)

ISBN: 978-9944-237-87-1


İshak Çelebi’nin mesnevi nazım biçiminde, aruzun mefâ'îlün mefâ'îlün fe'ûlün kalıbıyla yazdığı şehr-engiz. 117 beyitten oluşan Bursa Şehr-engizi'nin (Çavuşoğlu ve Tanyeri 1989: 87-99), şairin Bursa Kaplıca (Hudâvendigâr) medresesinde müderrislik yaptığı sırada tamamlanmış olması muhtemeldir (Tığlı 2021: 123).

Şehr-engiz'e, Allah’a dua ile başlayan İshak Çelebi, güzelleri övmekten kastın onların yaratıcısını övmek olduğunu vurgulayan ifadelerinin ardından, gezdiği nice diyar arasında gönlünde ayrı bir yeri bulunduğunu söylediği Bursa’nın cennete eş tabiatını konu edinen bir girizgah yapmaktadır. Girizgahtan sonra güzellerin övgüsüne geçen şair, bu bölümde İvaz, Mahmûd, Bekir, Kayyımoğlu Mustafâ, Pâybörkcioğlu, Mîve-furûş Hasan, Bâlî ve Hüseyin adlı sekiz güzelin yedişer beyit ile övgüsünü yapar. Ayrı başlıklar altında söz konusu kişilerin, klasik şiir estetiğine dair benzetme unsurları çerçevesindeki övgüsünün yanı sıra mensup olduğu mesleğe dair araç ve ürünlerle münasebetli söz ve anlam sanatları görülmektedir. Adı geçen kişilerden meslekleri belirtilmiş olanlardan Hasan mîve-furûş, Bâlî kadayıfçı, Hüseyin mekikçidir. Mesleği belirtilmese de beyitlerde geçen “müsahhâr”, “Zülfekâr”, “bâzû-bend”, “hamâyil” gibi kelimeler münasebetiyle Bekir'in de asker zümresine mensup olduğu anlaşılmaktadır.

İshâk Çelebi'nin Bursa Şehr-engizi, Dîvân'ı ile birlikte Mehmed Çavuşoğlu ve M. Ali Tanyeri tarafından yayımlanmıştır (1989).

Şairin biyografisi için bk. “İshâk Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/Nedîm-ahmed http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ishak-celebi

Eserden Örnekler


Medh-i Mustafâ

Biri dirler ki gâyet bî-vefâdur

Meger kim Kayyımoglı Mustafâ’dur


Teb-i hecri ulaşdı ben garîbe

Nicey ki rişte baglatmak hatîbe


Bana böyleyse mihrün ey cefâ-hû

Salâh u zühd ile takvâya yâhû


Gönülden olmadı bir lahza hâlî

Anun ol anberîn hâli hayâli


Kaşunla kendüzin görmiş berâber

Anunçün dik gelür mihrâba minber


Yine mihrâbı gördüm gözler ön saf

Aceb anda mı ki ol yüzi mushaf


Begüm ömrün çog olsun al du‘âyı

Göz ucıyla unıtma merhabâyı (Çavuşoğlu ve Tanyeri 1989: 95)

Kaynakça


Çavuşoğlu, Mehmed ve M. Ali Tanyeri (1989). “Şehrengîz-i İshak Çelebi”, Üsküblü İshak Çelebi Dîvan. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yay.

Tığlı, Fatih (2020). Türk Edebiyatında Şehrengizler. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Arslan, Ömer. "BURSA ŞEHR-ENGÎZİ (İSHÂK ÇELEBİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/bursa-sehr-engizi-ishak-celebi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (İSHÂK ÇELEBİ) İshâk Çelebi Tuba Durmuş
Görüntüle
2 ÜSKÜP ŞEHR-ENGİZİ (İSHÂK ÇELEBİ) İshâk Çelebi Dr. Öğr. Üyesi Fatih Tığlı
Görüntüle
3 SELİM-NÂME (İSHÂK ÇELEBİ) İshâk Çelebi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle