- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hisâlî, Hisâlî Çelebi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Ömer Arslan
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Şehrengiz
- Yayın Tarihi:06/02/2022
BURSA ŞEHR-ENGÎZİ (HİSÂLÎ)
şehrengîzHisâlî, Hisâlî Çelebi (d. ?/? - ö. 1028/1618)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hisâlî'nin Bursa için kaleme aldığı şehrengizi. Aruzun fe’ilâtün mefâ’ilün fe’ilün vezniyle yazılmış eserin son kısmı eksik olup metin bu hâliyle 223 beyittir. Metinde geçen Emir Sultan, Ulu Cami, Kaplıca ve Çamlıca tasvirlerinden Şehr-engîz'in Bursa için yazıldığı anlaşılmaktadır.
Eserin 1-32. beyitleri arasında giriş mahiyetinde bir münacat bölümü, 33-51. beyitler arasında bahar tasviri ve zamaneden şikâyet, 52-83. beyitlerinde sebeb-i telif, 84-89. beyitlerinde âgâz-ı Sühan, 90-125. beyitlerinde şehir tasviri, 126-144. beyitlerinde kaplıca tasviri, 145-155. beyitlerinde şehrin güzellerinin genel övgüsü yer almaktadır. 156. beyitten itibaren güzellerin birer birer vasfına geçilmiştir; burada kendilerine ayrılan beyit sayıları muhtelif olmak üzere 24 güzel yer almaktadır, isimleri: ‘Ömer Şâh, Hasan Şâh, Dervîş Şâh, Karakaş-zâde Abdullah, Akkuzı, Acem oğlı Mehemmed, Sîm-keş Mehemmed Şâh, Benlü Alî, Haffâf-zâde Muslî Şâh, Sim-keş Ahmed Şâh, Yaşıl Melek, Topuklı-zâde İbrâhîm, Rüstem Begoğlu, Mumcı-zâde, Kuyumcı Mahmûd, Takyacı Kerîm Şâh, Nakkâş Emîr Hidâyet, Boyacı-zâde, Müşgci-zâde, Arab-zâde Zerger Mehemmed, Çeşmeci-zâde Pîr Ahmed, Takyacı Mahmûd, Sarrâc-zâde Abdullah, Dürr-i Yektâ’dır.
Mısır Milli Kütüphanesi Timuriye Şi’r Bölümünde kayıtlı 1298 numaralı yazmanın 186b-193b varakları arasında yer alan Hisâlî’nin Bursa Şehr-engîzi, ilk defa Fatih Tığlı tarafından, “Türk Edebiyatında Şehrengizler” başlıklı doktora tezinde tanıtılmış ve tam metni yayımlanmıştır (Tığlı 2020: 122).
Şairin biyografisi için bk. “Hisâlî, Hisâlî Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hisali-hisali-celebi
Eserden Örnekler
I
Ta’rîf-i Şehr
Dinle ey merd-i âkil ü dânâ
Pâk-tab’ u güzîde-i zurefâ
Nâgehân ol Hudâ-yı ‘azze vü cell
Çekdi etrâf-ı âleme cedvel
Dest-i kudretle itdi kevn-i mekân
Eyledi rû-yı âlemi handân
Ba’dezân bir mühendis-i devrân
Hey’etinden bu resme virdi nişân
Eyleyüp bir ‘aceb binâ bünyâd
Bu güzel şehri eylemiş âbâd
Nâm-ı şehr-i Burusa’dur anun
Evvel-i tahtı âl-i Osmânun (Tığlı 2020: 340)
II
Ta’rîf ale’l-icmâl
Ol şehir gûyîyâ ki sahn-ı cinân
Toptolu içi hûri vü gılmân
Kankı birin cenâbuna diyeyin
Bilmezin kankısını medh ideyin
Cümlesi bî-nazîr ü zîbâdur
Her biri birbiriden a’lâdur (Tığlı 2020: 347)
III
Der-medh-i Rüstem Beg-zâde
Biri Rüstem Beg oglı ol hûn-kâr
Olsa lâyık kamusına serdâr
Hûblarda sipâhî dilberdür
Başka sancak çeker dilâverdür (Tığlı 2020: 352)
Kaynakça
Avcı, İsmail. “Gül-deste-i Şuʽarâ Adlı Şiir Mecmuası ve Mecmuaya Göre Bursa Şairleri”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 19 (35): 587-619.
Donuk, Suat (2016). Türk Edebiyatında Vefeyâtnâme ve İsmail Belîğ’in Güldeste-i Riyâz-ı İrfân’ı. Ankara: Gece Kitaplığı.
Kayabaşı, Bekir (1997). Kâf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-Eş’ârı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Tığlı, Fatih (2020). Türk Edebiyatında Şehrengizler. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
2 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
3 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
4 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
5 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
6 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
7 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
9 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
10 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |