Hasan Hâlid Efendi'nin eseri. Bursalı Mehmed Tahir (ö. 1925) Osmanlı Müellifleri’nde Hasan Hâlid Mevlevî’nin (ö. 1906) “bir şehidin ahvâlini mübeyyin eseri” olduğundan bahsetmiştir (Saraç 2016: 596). Yine İbnülemin Mahmud Kemâl İnal da Osmanlı Müellifleri’ni kaynak göstererek “bir şehidin ahvâli hakkındaki risalesi gayr-ı matbûdur” diyerek bu risaleden bahsetmiş ve basılmadığını bildirmiştir (Özgül 2000: 791). Mehmet Arslan, Hasan Hâlid Efendi’ye ait olduğu belirtilen bu eserin yazma hâlinde olduğunu belirtmiş, fakat söz konusu yazmayı tanıtacak herhangi bir referans göstermemiştir (Arslan 2014).

Eserin Bir Şehidin Ahvâli Hakkında Risale adıyla bilinmesi, Arslan’ın çalışmasından sonradır. Hasan Hâlid Mevlevî’nin Istılâhât-ı Sûfiyye’si üzerine Fatih Başpınar tarafından yazılan bir makalede Bir Şehidin Ahvâli Hakkında Risale ile Hasan Hâlid Mevlevî’nin başka 2 eseri için “[Bu eserlerin] basılıp basılmadığı hususunda bir bilgi bulamadığımız gibi, bunların herhangi bir yazmasına da rastlayamadık. Dolayısıyla şimdilik bu eserlere kayıp nazarıyla bakmak durumundayız” diyerek Bir Şehidin Ahvâli Hakkında Risale’nin elimizde olmadığına işaret etmiştir (Başpınar 2014: 164). Nitekim bugün de esere dair başka herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Hâlid, Hasan Hâlid Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halid-hasan-halid-efendi