- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şingko Şeli Tutung - Madde Yazarı: Dr. Selin BAYRAK
- Eser Yazılış Tarihi:10. yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Eski Uygur
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Uygur
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Hikâye (Öykü)
- Yayın Tarihi:03/11/2021
BAYAGUT OGLI OTAÇI BEG HİKÂYESİ
hikâye (öykü)Şingko Şeli Tutung (d. ? - ö. ?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Eski Uygur Türkçesi dönemine ait Altun Yaruk Sudur adlı eserin, onuncu kitabının içinde yer alan hikâye.
Altun Yaruk Sudur’un aslı Sanskritçedir. Eser, VIII. yüzyılda Sanskritçeden Çinceye, X. yüzyılda da Çinceden Şingko Şeli Tutung tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Şingko Şeli Tutung, onuncu yüzyılın birinci yarısında yaşadığı düşünülen Beşbalıklı ünlü bir Uygur edebiyatçısı ve Uygur dönemine ait birçok eserin çevirmenidir.
Bayagut Oglı Otaçı Beg Hikâyesi, hekim babasından tıp ilmini öğrenerek salgın hastalıkları tedavi eden, insanları iyileştiren, memleket memleket gezerek hasta arayan bir beyin hikâyesini anlatmaktadır.
Altun Yaruk Sudur’un geç tarihli nüshası St. Petersburg’da ve daha erken tarihli birçok nüshası ise Berlin’dedir. St. Petersburg nüshası Malov tarafından Turfan gezisi sırasında bulunup Rusya’ya götürülerek üzerinde çalışılmış tam nüshadır. Berlin’deki nüshalar ise Müller’den bugüne kadar pek çok çalışmada yayımlanmıştır.
Altun Yaruk Sudur üzerine birçok çalışmaya rastlanmakla birlikte, Bayagut Oglı Otaçı Beg Hikâyesi üzerine Mehmet Turgut Berbercan’ın müstakil bir kitap çalışması bulunmaktadır.
Eserden Örnekler
ol inçip yana meniŋ atam beg amanç alku ot em şastırların ötgürü ukup sekiz türlüg isig öz yöründekin bilmek ukmak edremig eŋsiz ked ukmış erser yime inçip yaşka sışka tegmiş küçi küsüni kevilmiş küçsiremiş erür neŋ inçip balık uluş sayu barıp ev ev sayu keze yorıp ot em kılgalı udaçı ermez tüg tümen kişiler ig agrıgka basıtıp umugsuz ınagsız yaturlar anın amtı men atam begke barıp ot em şastırnıŋ üzen kergeklig tügünin ig agrıg emlemek uzanmakın ayıtayın ötüneyin anta kin balık uluş sayu keze yorıp tınlıglarnıŋ iglerin agrıgların otayın emleyin
(Her ne kadar benim babam hekim bey bütün ilaç, şifa tefsirlerini iyice bilmiş, sekiz türlü hayat devasını bilme, anlama ilmine (bu konuda) üstüne olmayacak şekilde vakıf ise de maalesef yaşını başını almış, gücü kuvveti azalmış, güçsüz düşmüştür. Bu yüzden memleket memleket dolaşıp, ev ev gezip yürüyerek ilaç yapamaz. Bir sürü insan hastalığa yakalanıp umutsuz, çaresiz yatıyor. Bu yüzden şimdi ben, bey babama gidip ilaç, şifa tefsirlerinin esasını, gerekli çözümü, hastalık tedavi etme maharetini (bu iş için gerekli esasları) sorayım, (ona) ricada bulunayım. Ondan sonra memleket memleket gezip yürüyerek canlıların hastalıklarını dertlerini tedavi edeyim, (onlara) şifa vereyim.) (Berbercan 2016: 2, 14- 3, 10).
Kaynakça
Ayazlı, Özlem (2012). Altun Yaruk Sudur VI. Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Berbercan, M. Turgut (2016). Eski Türkçe Bayagut Oglı Otaçı Beg Hikâyesi. İstanbul: Derin Yay.
Çetin, Engin (2020). Altun Yaruk VII. Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Çetin, Engin (2020). Altun Yaruk VIII. Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Gulcalı, Zemire (2021). Altun Yaruk Sudur X. Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Kaya, Ceval (1994). Uygurca Altun Yaruk -Giriş, Metin ve Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Ölmez, Mehmet (1991). AltunYaruk III. Kitap (=5.Bölüm). Ankara: Türk Dilleri Araştırma Dizisi, Odak Ofset Yay.
Radloff, Wilhelm- Malov, S. E. (1913). Suvarnaprabhasa I-II. Sanktpeterburg.
Radloff, Wilhelm (1917). Suvarnaprabhasa III-IV. Sanktpeterburg.
Şen, Serkan (2014). Eski Uygur Türkçesi Dersleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Tokyürek, Hacer (2018). Altun Yaruk Sudur IV. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA | Kalım Keyşi | Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER |
Görüntüle | ||
2 | SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ | ? | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
3 | NÎLAKANTHAKA SÛTRA | Şingko Şeli Tutung | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (ŞÎRÎN) | Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
5 | ALTUN YARUK | Şıñko Şeli Tutuñ | Prof. Dr. Ceval Kaya |
Görüntüle | ||
6 | SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing | ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle |