Kalenderiye tarikatı şeyhlerinden Türkmen babası Barak Baba’nın sözlerini içeren Farsça olarak telif edilmiş eserin Türkçe tercüme ve şerhi. Tercüme eserin Uzun Firdevsi’ye ait olduğunu iddia edenler de bulunmakta olup Abdülbaki Gölpınarlı bunlardan biridir. Gölpınarlı bu tespitini, Barak Baba Risalesi'nin Türkçe tercüme ve şerhlerinden birinin “İlyas b. Hızır” adıyla kayıtlı olmasına dayandırmaktadır. Bursalı Mehmed Tahir’in Osmanlı Müellifleri eserinde Gülistan adlı başka bir eserin müstensihi olarak da aynı devirde (II. Bayezid dönemi) yaşayan İlyas b. Hızır el-Mütehallis el-Firdevsî’nin zikredilmesi (Mehmed Tahir 1972: II/106), Gölpınarlı’nın bu kişi ile Barak Baba Risalesi müterciminin aynı şahıs olduğunu düşünmesine sebep olmuştur. Gölpınarlı ayrıca Uzun Firdevsî’ye ait Vilayet-name adlı eserle Barak Baba Risalesinin üslup açısından benzerlik arz etmesini de bu değerlendirmesine kanıt olarak göstermiştir (Koç 2018: 282-283). Fakat bu iddialar, Uzun Firdevsî’nin adının İlyas b. Hızır değil Şerafettin b. Musa olduğunu tespit eden Fuad Köprülü tarafından reddedilmiştir (Köprülü 1947:649). Konu etrafında detaylı bir değerlendirme yapan Mustafa Koç, Barak Baba Risalesi adlı tercüme eserin II. Bayezid döneminde Maden kadısı olarak görev yapan Muhammed b. Abdullatif’e ait olduğunu Viyana nüshasındaki ibareler ışığında tespit etmiştir (Koç 2018: 287).

Barak Baba’nın müridleri tarafından 14. yüzyıl başlarında Çağatayca olarak Kelimât-ı Barak Baba adıyla kaydedildiği düşünülen ve Farsça orijinal şerhi Kutbü’l-Alevî'ye (veya Kutbü’l-Ulvî) ait bulunan Barak Baba Risalesi'nin eldeki nüshaları Barak Baba’nın toplamda 10 sahife civarındaki sözlerine ilaveten Farsça veya Türkçe şerhleri kapsamaktadır. Asıl adı bilinmeyen Barak Baba Tokat civarında doğmuş, İran’a seyahatinden sonra İmamiyye Şiası'nı mezhep olarak benimsemiş, Babâîlerden meşhur Türkmen babası Sarı Saltuk’un müridi olmuştur. Barak Baba ve Barâkiyyûn adıyla anılan takipçileri bazı kaynaklarda zındıklıkla suçlanırken bazı kaynaklarda namaz başta olmak üzere ibadetlere gösterdikleri hassasiyetle anılmışlardır. Barak Baba’nın gerek şahsiyetinde gerekse davranış ve sözlerinde Şamanizm'e ait ögelere sıklıkla rastlanmaktadır. Davul ve çıngırak sesleri eşliğinde raks ederek köyleri dolaştığı ve çoğu zaman vecd halinde bulunduğu aktarılmaktadır. Onun risalede şerh edilen sözleri çoğu zaman kendisinin vecd halinde iken söylediği anlaşılmaz ifadeler içermektedir (Ocak 1992: 61-62). Bu sözler genel itibariyle gerçek imanın bir yandan Allah’ın hükümlerine ve Hz. Peygamber’in sünnetine tabi olmaya bağlı bulunup diğer yandan tasavvuf yoluyla şeriatın gerisindeki manaya ve nihayet Allah’a ulaşma çabası olduğundan, bu sebeple dünya nimetlerinden yüz çevirmenin gerekliliğinden bahsetmektedir.

Müellifin biyografisi için bk. "Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/firdevsi-serefeddin-musa-uzun-firdevsi