AZARYA (AHMET VEFİK PAŞA)
komedi
Ahmet Vefik Paşa (d. ?/? - ö. 1309/1891)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Molière’in 1668’de yayımlanan L’Avare isimli komedisinin adaptasyonu. Molière’in bu ünlü eseri edebiyat tarihimizde ilk defa Ahmet Vefik Paşa tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Eserin aslı beş perdedir. İlk perde beş sahne, ikinci perde beş sahne, üçüncü perde dokuz sahne, dördüncü perde yedi sahne, beşinci perde ise altı sahnedir. Uyarlama metin de beş fasıl olarak tanzim edilmiştir. Birinci fasıl üç, ikinci fasıl üç, üçüncü fasıl dört, dördüncü fasıl dört, beşinci fasıl ise üç meclis hâlinde tertip edilmiştir. Perde ve sahne tertipleri belirli ölçülerde yeniden düzenlenmiş olsa da metin esasına sadık kalınmıştır. Eserin aslında yer alan oyun kişilerinin isimleri Osmanlı reayasından Rum ve Yahudi halklardan seçilen özel isimlerle karşılık bulmuştur.

Komedideki kişi ve olayların bir kısmı Molière’in özel hayatından izler taşımaktadır. Oyun başkişisi Azarya çok zengin olmasına rağmen cimriliği yüzünden fakirlik içinde yaşamaktadır. Bu tavrı nedeniyle çocukları ve çevresindeki diğer kişiler tarafından sevilmeyen bir kişidir. Cimri ihtiyarın kızına âşık olan Leon kılık değiştirerek onunla vekilharç olarak ilişki kurar. Genç adam sevdiği kızın babasıyla yakınlaşmaya çalışırken, cimri baba da kızını zengin bir yaşlı adamla evlendirmeyi tasarlamaktadır. Diğer yandan cimri adamın oğlu Bohur zengin olmayan bir kıza âşık olur, fakat kızın maddi durumu evlilikleri önünde engel teşkil eder. Bir müddet sonra Azarya ile Bohur, Rahel için rakip olsalar da sonunda kazanan Bohur olur. Oyunun sonunda Leon ve Bohur’un yıllar önce bir gemiz kazası sonucunda yolları ayrı düşen iki kardeş olduğu ortaya çıkar. Babaları Merkado’nun rastlantı sonucu bu durumu öğrenmesi üzerine kimsesiz ve fakir kardeşlerin talihi tersine döner ve Azarya’nın çocuklarıyla evlenirler. Oyunun sonunda herkes sevdiği ile evlenirken cimri baba Azarya da çocuklarının zengin âşıkları ile evlenmiş olmalarının keyfini sürer.

Ahmet Vefik Paşa'nın biyografisi için bk. "Ahmet Vefik Paşa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-vefik-pasa

Eserden Örnekler


Leon

Eyvah! Dilber Sara, bana lütufla vefadarlık peymanları edip de acaba akabinde böyle gussaya düşmek ne olsun? Ben sürura müstağrak, âyâ, sizi niçin mahzun olup iç çeker görürüm? Nar-ı iştiyakıma rağmen benimle aht-ı vifaka rağbet ettiğinizden mi pişman olup da bu müştakınızı siz mesrur ettiğinize çarçabuk nedamet ediyorsunuz?

Sara

Hayır, Leon, sizin yolunuzda ettiğim fedakârlığa hiç pişman olamam. Zira, ben bunu aşkın tatlı cebrile ettim. Gönül beni ciddi söylettiğini pek güzel hissediyorum. Olanlar olmasaydı demesini bile derunum kabul etmez, ama, işimizin encamını da hulya ettikçe doğrusu endişeye uğruyorum. Kendimi bu derece muhabbete vermemeliydi diye tuttuğum kara tasalanıyorum.

(Molière, 1933: 10)

Kaynakça


Akün, Ömer Faruk (1989). "Ahmed Vefik Paşa", TDV İslam Ansiklopedisi, C.2, s.143-157.

Molière (1866). L'Avare. Paris: Librairie Classique d'Eugene Belin.

Molière (1933). Azarya. (çev. Ahmet Vefik Paşa). (hzl. Mustafa Nihat Özön). İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.

Atıf Bilgileri


Soydaş, Hakan. "AZARYA (AHMET VEFİK PAŞA)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/azarya-ahmet-vefik-pasa. [Erişim Tarihi: 02 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ADAMCIL (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
2  ARSLAN AVCILARI YÂHUD HAK YERİNİ BULUR (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
3  AŞK-I MUSAVVER (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
4  ATALAR SÖZÜ - TÜRKÎ DURÛB-I EMSÂL (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
5  CİL BLAS SANTİLLA'NIN SERGÜZEŞTİ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
6 DEKBÂZLIK (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
7 DON CİVANİ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Dr. Esra Dicle
Görüntüle
8  DUDU KUŞLARI (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
9  HERNANİ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
10  HİKÂYE-İ HİKEMİYYE-İ MİKROMEGA (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
11  İNFİ'ÂL-İ AŞK (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
12 KADINLAR MEKTEBİ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Dr. Esra Dicle
Görüntüle
13 KOCALAR MEKTEBİ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Dr. Esra Dicle
Görüntüle
14 MERÂKÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Dr. Esra Dicle
Görüntüle
15 MUACCİZLER (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmet Vefik Paşa Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle