Abdürrahîm Rahmî'nin Arap dil bilgini Abdulkâhir el-Cürcânî (ö.1078)'nin el-Avâmilü’l-Mi'e (Mi'etü Âmil) isimli eserini manzum olarak çevirdiği ve şerh ettiği eseri. Arapçada “terkip ve cümle içerisindeki kelimelerin i‘râbına tesir eden unsurlara” “âmil” denir. Çoğulu da '"avâmil"dir. "Âmil", bu dili öğrenmeye gayret edenler –özellikle de Arap olmayanlar- için çok önemlidir. İşte bu öneminden dolayı âlimler tarafından avâmil risaleleri kaleme alınmış ve bu âmiller tanıtılmaya çalışılmıştır (Durmuş-Meşe 2018: 15). Bu alanda yazılmış en meşhur risaleler Cürcânî ve Birgivî'nin eserleridir. Cürcânî'nin literatürde Avâmil olarak tanınan eseri, kelime ve cümlelerin irabına tesir eden yüz âmilden bahseden gramer kitabı olup en çok tercüme edilen eserler arasındadır. Cürcânî’nin el-Avâmil’i Anadolu’nun doğu ve güneydoğusunda, Arap âleminde, İran, Hindistan ve Pakistan’da medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Eser üzerine Türk, Hint ve İranlı birçok gramer âlimi tarafından şerh, haşiye ve talik nevinden eserler yazılmış, kolay ezberlenmeleri için manzum hâle getirilmiş, i‘rabları incelenmiş, Türkçe ve Farsçaya tercüme edilerek yayımlanmıştır (Durmuş 1991: 107). Rahmî'nin tercümesi de bunlardan biridir.

Rahmî'nin eseri iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, 77 beyitlik manzum tercüme olup aruzun "fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbıyla yazılmıştır. Bu bölümde 17 adet harf-i cerin anlamlarına yer verilmiştir. Bu harf-i cerler; bâ, min, ilâ, fî, lâm, rubbe, alâ, an, kef, müz, hattâ, vâvü'l-kasem, bâ'ü'l-kasem, tâ'ü'l-kasem, hâşâ, halâ ve adâdır İkinci bölüm ise ilk bölümdeki beyitlerin mensur olarak şerhini ihtiva etmektedir. Bu bölümde eserin yazılmasına vesile olan Seyyid Ahmed Ârif isimli kişiden sitayişle bahsedilmiş ve eserin sonunda da ona ithaf edildiği belirtilmiştir.

Eserin tek nüshası, Avâmil Tercüme Manzumesi adıyla İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No: 492.7' de ( Barkod: NEKTY01304, istisah tarihi H.1215, 25 varak) kayıtlıdır. Bu eserde özel işaret ve simgeler olduğu gibi 3. ve 4. varak ters yazılmıştır. Aynı kütüphanede bulunan (İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi, No: 491.5) yine Avâmil’in tercümesi olan Mecma'ü’l-Emsâl isimli eser Abdürrahim Rahmî’ye ithafen Yâdigâr-ı Rahmî alt başlığıyla kayda geçmiştir (Erkal 2015: 14). Eser üzerine şimdiye kadar herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Rahmî, Abdürrahim Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rahmi-abdurrahim-efendi