AŞKNÂME
mesnevi
Aşkî, Mustafa (d. 1200-1204/1785-1789 - ö. 1288-1294/1871-1877)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Aşknâme, Kilisli Aşkî Mustafa b. Ömer’in (d. 1200-1204/1785-1789 - ö. 1288-1294/1871-1877) bütün manzumelerini ihtiva eden Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif adlı külliyatın içinde yer alan ilk mesnevîdir. Aruzun “fâ i lâ tün / fâ i lâ tün / fâ i lün” kalıbıyla yazılmış bu manzumenin üç nüshası vardır. Biri Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü’nde Dîvân-ı Fevâidu’l-Uşşâk adlı külliyatın içinde 5b-10a yaprakları arasında yer alır ve 130 beyittir. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi’nde yer alan Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif adlı külliyatın içinde 130; ve üçüncü nüsha olan Yapı Kredi Semet Çifter Araştırma Kütüphanesi’nde yer alan Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif adıyla kayıtlı külliyatta 129 beyit hacmindedir. Aşknâme’den önce 3 beyitlik besmele ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Bu girişten sonra aşka dâir beyitlerden meydana gelmiş olan Aşknâme başlamaktadır. Aşkî bu eserini Hicâz’da kaleme almıştır. Bu bilgi müellifin Vahdetnâme adlı mesnevisinin 21. beyitinde ifade edilmektedir. Nüshalarda müstensih olarak Mehmed Salih Efendi’nin adı geçmektedir. Aşknâme’nin son beytinde düşürülen tarih ise eserin H. 1272’de yazıldığını göstermektedir. Eser ilk olarak Orhan Bilgin tarafından bir makaleye konu olmuş (Bilgin 1990) ve metni yayınlanmıştır. Numan Külekçi'nin antolojisinde (Külekçi 1999) de kısmen yer yerilen eser,  Aşkî hakkındaki yüksek lisans (Baş 2007) ve doktora çalışmalarında (Yapa 2007) da tanıtılmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Aşkî, Mustafa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aski-mustafa

Eserden Örnekler


Aşk bahsin etdi ârifler dırâz

Vermediler aşka vech-i imtiyaz


Âşık u ma’şûk ma’lumu’l-beyân

Aşk bir kes etmedi hall u ıyân


Aşkile çok kimse da’vâ etdiler

Bilmediler hayli kavgâ etdiler


Aşk ile bilen sırrile ser etdiler

Hırka-i peşmîneye zet etdiler

Kim görürse bendeni etsin firar

Tek heman aşkın bula dilde karar


Aşkınile kan içersem şehd olur

Aşkınile ölmesem bir ders olur


Âşık eyle o habîbin aşkına

Kıl devâlar ol tabîbin aşkına


Ol ebu’l-ervâha olsun sad selâm

Aşkı ile eyledim hatm-i kelâm


(Bilgin 1990: 211-222)

Kaynakça


Aşkî Mustafa Efendi. Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif. İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Ktp. No: 9.

Aşkî Mustafa Efendi. Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Ktp. Yazma No: 662.

Aşkî Mustafa Efendi. Dîvân-ı Fevâidu’l-Uşşâk (Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif). Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmut Efendi, No: 3934.

Baş, Mehmet Şamil (2007). Aşkî Mustafa Efendi’nin Vahdet-nâme Mesnevisi (Metin, Muhteva, Tahlil). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Bilgin, Orhan (1990). “Aşkî Mustafa Efendi ve Aşk-Nâmesi”. Türklük Araştırmaları Dergisi, 5: 211-222.

Külekçi, Numan (1999). XI-XX. Yüzyıllar El Yazması Metinler ve Özetleriyle Mesnevi Edebiyatı Antolojisi. C. 1. Erzurum: Aktif Yay.

Yapa, Melek Bıyık(2007). Aşkî Mustafa Divanı (Edisyon Kritik). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Atıf Bilgileri


BAŞ, Mehmet Şamil. "AŞKNÂME". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/askname. [Erişim Tarihi: 22 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 VAHDETNÂME Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
2 DER NA’T-I MESNEVÎ VE SÂHİB-İ MESNEVÎ Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
3 Mİ'RÂCNÂME Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
4 SÂKÎNÂME Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
5 DÎVÂN (AŞKÎ) Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
6 TA’TİRÜ ERCÂİ’D-DEVLETİ’L-MECÎDİYYE Bİ-TÎBİ AHBÂRİ BELEDİ HAYRİ’L-BERİYYE Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
7 FÎHÎ MÂ FÎH TERCÜME VE ŞERHİ Aşkî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
8 MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) Azmî, Hüseyin Azmî Dede Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete
Görüntüle
9 NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) Azmî, Hüseyin Azmî Dede Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete
Görüntüle
10 KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı
Görüntüle
11 MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan
Görüntüle
12 RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan
Görüntüle
13 SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan
Görüntüle
14 ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan
Görüntüle
15 TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan
Görüntüle
16 DÎVÂN (SERMEST) Abdullah Sermest, Kilisli Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
17 ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan
Görüntüle