- Yazar Biyografisi (TEİS)
Aşkî, Mustafa - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
- Eser Yazılış Tarihi:1272
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:13/12/2021
AŞKNÂME
mesneviAşkî, Mustafa (d. 1200-1204/1785-1789 - ö. 1288-1294/1871-1877)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Aşknâme, Kilisli Aşkî Mustafa b. Ömer’in (d. 1200-1204/1785-1789 - ö. 1288-1294/1871-1877) bütün manzumelerini ihtiva eden Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif adlı külliyatın içinde yer alan ilk mesnevîdir. Aruzun “fâ i lâ tün / fâ i lâ tün / fâ i lün” kalıbıyla yazılmış bu manzumenin üç nüshası vardır. Biri Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü’nde Dîvân-ı Fevâidu’l-Uşşâk adlı külliyatın içinde 5b-10a yaprakları arasında yer alır ve 130 beyittir. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi’nde yer alan Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif adlı külliyatın içinde 130; ve üçüncü nüsha olan Yapı Kredi Semet Çifter Araştırma Kütüphanesi’nde yer alan Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif adıyla kayıtlı külliyatta 129 beyit hacmindedir. Aşknâme’den önce 3 beyitlik besmele ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Bu girişten sonra aşka dâir beyitlerden meydana gelmiş olan Aşknâme başlamaktadır. Aşkî bu eserini Hicâz’da kaleme almıştır. Bu bilgi müellifin Vahdetnâme adlı mesnevisinin 21. beyitinde ifade edilmektedir. Nüshalarda müstensih olarak Mehmed Salih Efendi’nin adı geçmektedir. Aşknâme’nin son beytinde düşürülen tarih ise eserin H. 1272’de yazıldığını göstermektedir. Eser ilk olarak Orhan Bilgin tarafından bir makaleye konu olmuş (Bilgin 1990) ve metni yayınlanmıştır. Numan Külekçi'nin antolojisinde (Külekçi 1999) de kısmen yer yerilen eser, Aşkî hakkındaki yüksek lisans (Baş 2007) ve doktora çalışmalarında (Yapa 2007) da tanıtılmıştır.
Şairin biyografisi için bk. “Aşkî, Mustafa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aski-mustafa
Eserden Örnekler
Aşk bahsin etdi ârifler dırâz
Vermediler aşka vech-i imtiyaz
Âşık u ma’şûk ma’lumu’l-beyân
Aşk bir kes etmedi hall u ıyân
Aşkile çok kimse da’vâ etdiler
Bilmediler hayli kavgâ etdiler
Aşk ile bilen sırrile ser etdiler
Hırka-i peşmîneye zet etdiler
…
Kim görürse bendeni etsin firar
Tek heman aşkın bula dilde karar
Aşkınile kan içersem şehd olur
Aşkınile ölmesem bir ders olur
Âşık eyle o habîbin aşkına
Kıl devâlar ol tabîbin aşkına
Ol ebu’l-ervâha olsun sad selâm
Aşkı ile eyledim hatm-i kelâm
(Bilgin 1990: 211-222)
Kaynakça
Aşkî Mustafa Efendi. Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif. İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Ktp. No: 9.
Aşkî Mustafa Efendi. Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Ktp. Yazma No: 662.
Aşkî Mustafa Efendi. Dîvân-ı Fevâidu’l-Uşşâk (Behce-i Letâif ve Lehce-i Maârif). Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmut Efendi, No: 3934.
Baş, Mehmet Şamil (2007). Aşkî Mustafa Efendi’nin Vahdet-nâme Mesnevisi (Metin, Muhteva, Tahlil). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bilgin, Orhan (1990). “Aşkî Mustafa Efendi ve Aşk-Nâmesi”. Türklük Araştırmaları Dergisi, 5: 211-222.
Külekçi, Numan (1999). XI-XX. Yüzyıllar El Yazması Metinler ve Özetleriyle Mesnevi Edebiyatı Antolojisi. C. 1. Erzurum: Aktif Yay.
Yapa, Melek Bıyık(2007). Aşkî Mustafa Divanı (Edisyon Kritik). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | VAHDETNÂME | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
2 | DER NA’T-I MESNEVÎ VE SÂHİB-İ MESNEVÎ | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
3 | Mİ'RÂCNÂME | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
4 | SÂKÎNÂME | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (AŞKÎ) | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
6 | TA’TİRÜ ERCÂİ’D-DEVLETİ’L-MECÎDİYYE Bİ-TÎBİ AHBÂRİ BELEDİ HAYRİ’L-BERİYYE | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
7 | FÎHÎ MÂ FÎH TERCÜME VE ŞERHİ | Aşkî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
8 | MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
9 | NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
10 | KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde | Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı |
Görüntüle | ||
11 | MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
12 | RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
13 | SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
14 | ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
15 | TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (SERMEST) | Abdullah Sermest, Kilisli | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
17 | ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN | Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle |