Âşık Garip Hikâyesi olarak da bilinen eserdir. Garip ile Şah Senem arasındaki aşkı konu alan bir halk hikâyesidir. İstanbul Belediye Kütüphanesi Muallim Cevdet kitapları arasında K-566 numarada kayıtlı olan Destan-ı Hikâyet-i Maksud başlığı altında 124 varaklı olan yazma, konusu Âşık Garip hikayesi olan yazmalar arasında en kapsamlı ve eksiksiz olanıdır. Fikret Türkmen, Âşık Garip Hikâyesi'nin teşekkül ettiği zaman ile ilgili olarak farklı görüşlere yer verdikten sonra hikâyenin 16. yüzyılın ikinci yarısında teşekkül ettiğini kabul eder. Hikâye hakkında pek çok konu gibi teşekkül ettiği coğrafya ile ilgili de farklı görüşler ileri sürülmektedir. Bu görüşlerden bir kısmı hikâyenin teşekkül yeri olarak Azerbaycan’ı diğer kısmı ise hikâyenin teşekkül ettiği ve yayıldığı yer olarak Türkistan'ı göstermektedir. Türkiye’de Âşık Garip metinleri, yazma, matbu ve sözlü kaynaklarda yer alırken bu yazmadan başka, hikâyenin dört yazma nüshası daha bulunmaktadır (Türkmen 1995: XXXII). Birçok matbu baskısı da bulunan Âşık Garip metinleri ilk kez Radloff tarafından Proben serisinin 7. ve 8. ciltlerinde neşredilmiştir. Sözlü kültürden derlenmiş olan Âşık Garip Hikâyesi'nin en eskisi 1969 yılında Erzurum'da Behçet Mahir'den derlenen hikâyedir. Âşık Garip metinini ilk kez 1945 yılında İlhan Başgöz DTCF’de lisans tezi olarak Menakıb-ı Âşık Garip ve Şahsenem Hanım adıyla çalışmıştır (Türkmen 1995: XXX). Pertev Naili Boratav ve İlhan Başgöz hikâyeyi hayatları bilinen veya ananece yaşadığı kabul edilen bir âşığın hayat hikâyesi şeklinde kabul etmişlerdir. Aynı araştırmacılar Âşık Garip Hikâyesi'nde, diğer hikâyelere nazaran daha realist bir karakter olduğunu belirtmişlerdir. Âşık Garip Hikâyesi'nin muhtelif varyantları karşılaştırıldığında bunlar arasında motif ve epizot bakımından büyük bir benzerlik görülür.

Bazı varyantlar hikâyenin esasından ayrılırken varyantların çoğunda epizot ve motifler küçük değişiklikler gösterir. Destân-ı Hikâyet-i Maksûd adını taşıyan varyanta göre hikâyenin özeti şu şekildedir: Tebriz şehrinde Hoca Mesud adında zengin biri yaşar. Hoca Mesud ölünce tek oğluna büyük bir servet kalır. Oğul, Tebriz’de kandırılarak babasından kalan tüm malı bitirir. Meslek öğrenmesi için bir âşığın yanına çırak olarak verilir. Oğlan rüyasında bir güzelin elinden dolu içer, güzele âşık olur, saz çalmayı öğrenir. Aynı gece bir pir tarafından Şah Senem’e de dolu içirilir, o da rüyasında gördüğü yiğide âşık olur. Oğlan, âşık olduğu güzeli bulmak için Tiflis’e gider. Kahvede saz çalınca âşıklar tarafından beğenilir ve ona Âşık Garip adı verilir. Âşık Garip’i dinleyen Şah Senem’in babası Hoca Sinan, saz çalması için köşküne davet eder. Âşık Garip, Şah Senem’i babasından istetir; babası kırk kese akçe karşılığında kızını Âşık Garip’e verir. Âşık Garip parayı biriktirmek için gurbete çıkar. Önce Erzurum’a, sonra Halep’e gider. Âşık Garip, daha önceden Şah Senem’i isteyen Şah Velet’le Halep’te karşılaşır. Âşık Garip, Şah Senem’e vermesi için Şah Velet’e bir mektup verir. Niyeti öğrenen Şah Velet, Âşık Garip’in verdiği gömleği kana bular; annesine Âşık Garip’in öldüğü haberini götürür. Şah Senem hile sonucu Şah Velet’le nikâhlanır. Âşık Garip, Şah Senem’in düğünü olduğu gece şehre girer ve düğün evine gider, orada saz çalar. Şah Senem, Âşık Garip’i tanır. Âşık Garip, Şah Velet’i affeder. Âşık Garip ile Şah Senem evlenirler (Türkmen 1995: 113-195).

Destan-ı Hikayet-i Maksud, manzum ve mensur karışık bir eser olup şiirlerin büyük çoğunluğunu hikâyenin asıl kahramanı Âşık Garip söyler. Hikâyede bazı masal ve destan unsurları bulunmaktadır. Hikâyenin manzum kısımları 8’li ve 11’li hece ölçüsüyle yazılmış çoğunluğu 3 ila 5 dörtlük arasında değişen koşmalardır. Hikâyede oldukça anlaşılır bir dil ve üslup kullanıldığı görülmektedir. Âşık Garip Hikâyesi üzerine en kapsamlı çalışma 5 yazma ve 8 sözlü varyantı karşılaştırmalı olarak inceleyen Fikret Türkmen tarafından yapılmıştır (1995). Ayrıca hikâye ile ilgili Maliheh Shamsizadehmaleki (2014) ve Özgenur Altuntaş (2017) tarafından yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır.