Hasan Bedreddin ve Mehmed Rif'at tarafından hazırlanan "Temaşa" adlı tiyatro eserleri dizisinin 1. cildinin 5. eseri olarak yayımlanan oyun. Eser, Fransız toplumsal yaşamında önemli yeri olan “soyluluk” anlayışına eleştirel açıdan yaklaşmakta ve bu anlayışın kurbanı olan tutkulu bir aşk hikâyesinden kesitler sunmaktadır. "Facia” diye takdim edilen eser, Fransızcadan çeviri olmasına rağmen kullanılan dil, mütercimlerin çeviride çok serbest davrandığı ve kendi üsluplarını esere yansıttığı imajını uyandırır. Oyun içinde zaman zaman uzun tiratlara ve monologlara tesadüf edilir. Bu kısımlar, iki mütercimin telif eserlerindekinin aksine vakanın akışını kesmez; eserin teknik seviyesini düşürecek basitlikler taşımaz. 

Eserin olay örgüsü şöyledir: Üç yıl önce Miralay Duruy, Adelie ile evlenmek isteyince Adelie’in sevgilisi Antony, bu evliliğe engel olacak tedbirler alma bahanesiyle on beş günlüğüne şehirden ayrılmış; ama bir daha geri dönmemiştir. Doğal olarak bu arada Adelie Miralay ile evlenmiş ve bir çocuğu bile olmuştur. Antony, Adelie’e bir mektup göndererek şehre geri döneceğini ve onu görmek istediğini bildirir. Her ne kadar Adelie mutlu giden evliliğini bozmamak için Antony’yi görmek istemezse de kötü bir tesadüf sonucu iki eski sevgili karşılaşırlar. O sıralarda kocası şehir dışında olan Adelie, eski sevgilisini bir süre evinde konuk etmek zorunda kalır. Bu arada eski aşk yeniden alevlenir. Adelie, eski sevgilisiyle kocası arasında tercih yapmak zorunda kaldığında duygularıyla değil, mantığıyla hareket ederek hem kocasının şerefini, hem de küçük çocuğunun durumunu düşünüp kocasını tercih eder. Evinde misafir olan Antony’den habersiz, Strasbourg’da bulunan kocasının yanına gitmek üzere Paris’ten kaçar. Bu konuda kardeşi Clara da ona yardım eder. Antony, Adelie’in Strasbourg’a gitmek amacıyla Paris’ten kaçtığını haber alınca peşine düşer. Strasbourg’a varmadan sevgilisine yetişip ikna ederek onu geri Paris’e getirir. Bu arada Antony, üç yıl önce şehirden gittikten sonra neden geri dönmediğini Adelie’e anlatır: Antony, annesiz ve babasız bir çocuk olarak büyümüş; soyunun kime dayandığını bilemediğinden Adelie’e şerefli bir soyad veremeyecek olmanın üzüntüsüyle şehri ve sevgilisini terk etmiş; ama geçen üç yıl içinde aşkını kalbinden söküp atamadığı için geri dönmüştür. Bunları duyduktan sonra Adelie, kocasını ve iffetini geride bırakıp Antony ile kaçmak ister; ama ileride biricik çocuğunun annesi hakkında menfî düşünebileceğini tahmin ettiğinden kaçma fikrinden de vazgeçer. Toplumsal kuralların baskısıyla sevgilisi arasında sıkışıp kalan Adelie, intihar etmek ister; fakat bunu da yapacak cesareti yoktur. Antony’den bu işi onun yapmasını ister. O da sevgilisinin bu arzusunu yerine getirip onu hançerler. Tam o sırada Adelie’in kocası Miralay Duruy gelir; ama geç kalmış, Adelie ölmüştür.

Mütercimlerin biyografisi için bk. “Manastırlı Mehmed Rifat”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rifat-manastirli-mehmed / “Bedri Paşa, Kütahyalı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bedri-pasa-kutahyali