AKIBET-İ TEVEKKÜL (ABDÜLGANÎ SENİY YURTMAN)
dinî-hikemi hikâye
Abdülganî Seniy Yurtman (d. 1871 - ö. Nisan 1951)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdülganî Seniy Yurtman'ın dinî ve hikemî türde kaleme aldığı hikâyesi. Akıbet-i Tevekkül, yaklaşık yirmi dört saat süren bir hikayedir. Olaylar, karlı bir kış günü bir köyde geçer. Hikâyenin kahramanları yaşlı bir kadın, genç bir yabancı, hasis bir ev sahibi ile bir çobandır. Herhangi bir özel isim geçmeyen eser, karlı bir kış gecesinde soğuktan donmak üzere olan bir kişinin yaşlı bir kadının evine sığınması ile başlar. Şehirden iki saatlik uzaklıkta olan çiftliğine dönerken soğuktan donmak üzere olan genç adam, biraz ısınınca yaşlı kadının dalgınlığını fark eder ve sebebini sorar. Yaşlı kadın da dalgınlığının sebebini anlatır. Buna göre yaşlı kadının iki oğlu vardır, bunlardan biri kaybolmuş, diğeri ise sürekli seyahat halindedir. Bu ikinci çocuğu ona her ay evin kirasını ve masraflarını karşılayacak bir miktar para göndermektedir. Ancak son üç aydır oğlundan herhangi bir haber alamamış, kirayı ödeyemediği için de ev sahibi onu evden çıkarmak üzeredir. Kadın hikâyesini anlattıktan sonra uyurlar. Yaşlı kadın sabah uyandığında genç adamın gittiğini, bir kese de para bıraktığını görür. Bununla kirasını öder. Ev sahibi hasis adam, yaşlı kadına uğrayıp kirasını alır, daha sonra da çobandan da kirasını almaya gider. Hikâyenin sonunda genç bir adam, cimri ev sahibi evine dönerken onu durdurur ve bütün parasını alır. Bu gencin kim olduğuna değinilmese de yaşlı kadına konuk olan genç olma ihtimali kuvvetle muhtemeldir. Buna göre hikâye tevekkül ve sabrın ödüllendirildiğini, cimrilik ve aç gözlüğün ise cezalandırıldığını anlatan ibret içeren metindir. Tevekkül ve sabreden yaşlı kadın bir kış gecesi ansızın çıkan bir misafir tarafından ödüllendirilirken insanların zorluklarını önemsemeyen cimri ev sahibi ise muhtemel aynı kişi tarafından cezalandırılmıştır.

Eserin dili sade, kurgusu basit, mesajı ise açıktır; edebî değerinden çok, ahlaki yönü ön plandadır. Yazarın diğer eserlerinde olduğu gibi ahlaki mesajlar içermektedir.

Kirkor’un sahibi olduğu Asır Kütüphanesi hikâyeleri arasında çıkan Akıbet-i Tevekkül, 1313/1896 yılında İstanbul’da, Kasbar matbaasında basılmıştır. 24 sayfa olan hikâye, yazarın Aksiyat adlı eserinde olduğu gibi tevekkül ve hikmet içeriklidir.

Yazarın biyografisi için bk. “Abdulgani Seniy Yurtman.”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yurtman-abdulgani-seniy 

Eserden Örnekler


Şehirden birkaç saat uzak olan çiftlikteki hanesine avdet etmekte bulunan bir genç yarı yolda iken -mevsim muktezasınca- şiddetli bir tipiye tutuldu; o kadar şiddetli ki arkasındaki siyah harvani az zamanda bembeyaz kesildi; başındaki kalpağının kenarına saplı olan tüy üzerine düşen kar zerreleriyle bir latif ve nazar-firib renk aldı, fakat o manzaranın temaşasından istifade etmek için ne kimse mevcut idi, ne de hava müsait.

Zavallı gencin yüzü soğuktan kıpkırmızı, elleri mosmor, dudakları masmavi bir hâle girdi; önünü ardını görmez oldu, ne yapacağını şaşırdı, etrafa bakındı; bununla bir ilticagâh aramakta olduğunu ima ediyordu; mamafih durmayıp muttasıl kemal-i metanet ve tecellüdle ileriye doğru gidiyordu.

Bakınırken dağın kenarında bir evceğiz gözüne ilişti; hemen o tarafa doğruldu, biraz daha hareketine sürat verdi; kar ise mütemadiyen yağıyordu.

Gençliğin kanı bu! Elbette faal olur; öyle olur olmaz soğuklarla mütezelzil ve sergerdân olmaz…. (Abdülgani Seniy 1313/1896: 2-3).

Kaynakça


Abdülgani Seniy (1313/1896). Akıbet-i Tevekkül. İstanbul: Kasbar Matbaası.

Atıf Bilgileri


Güzel, Ekrem. "AKIBET-İ TEVEKKÜL (ABDÜLGANÎ SENİY YURTMAN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/akibet-i-tevekkul-abdulgani-seniy-yurtman. [Erişim Tarihi: 28 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 AKSİYYAT (ABDÜLGANÎ SENİY YURTMAN) Abdülganî Seniy Yurtman Dr. Öğr. Üyesi Ekrem Güzel
Görüntüle
2 EDEBİYÂT (ABDÜLGANÎ SENİY YURTMAN) Abdülganî Seniy Yurtman Araş. Gör. Saliha TUNÇ
Görüntüle
3 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
4 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
5 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
6 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
7 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
8 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
9 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
10 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
12 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle