Giritli Sırrî Paşa’nın Yûsuf Suresi’ne tefsir olarak yazdığı eseri. Fâtihâ, Furkân, İnsân ve Meryem sureleri için tefsirler yazmış olan Sırrî Paşa, Hz. Yusuf’un kıssasını anlatan Yusuf Suresi’ni de tefsir etmiştir. Mektûbat isimli eserinde dinlenmeye mahsus uykusundan tasarruf ederek Ahsenü’l-Kasas’ı telif ettiğini ifade eden Sırrî Paşa, eseri üç cüz üzerine tertip ettiğini dile getirir. Eserin evvela Paşa’nın Diyarbakır valiliğinde iken basılması düşünülmüş ancak Meşihat’ın yaptığı incelemede Ahsenü’l-Kasas’ın önemli olduğuna, uygun surette tashihinden sonra basımına izin verileceği belirtilmiştir (Köksal 2013: 302). 

Sırrî Paşa, sureyi her okuyuşunda onun kendisine ayrı bir zevk verdiğini, surede geçen kıssaların en güzeli anlamındaki “Ahsenü’l-Kasas” ifadesinden de oldukça etkilendiği için Yûsuf Suresi’ni tefsir etmeye karar verdiğini ifade etmektedir. Sırrî Paşa’nın tefsir metodunu incelemiş ve Paşa’nın İslam ilim tarihinde tefsir yazma ananesinin bir gereği olarak tefsir yazdığını, meslek itibariyle müfessir olmadığını ancak onun metodu ile bir Kur’ân tefsiri yazılacak olsa 30 cildi bulabileceğini ifade etmiştir. Paşa, her müfessir gibi lügate ve nahve dair izahlar ile verilen manayı teyit etmede Kur’ân’ı Kur’ân’la tefsir metodunu uygulamaya gayret etmiştir. Bunu yaparken ayete verdiği manayı güçlendirmek için başka ayetleri delil göstermiş, hadislerden de yeri geldikçe istifade etmiştir. Kur’ân lafızlarının lügatle ilgili izahlarına eserinde genişçe yer vermiş, kimi zaman doğrudan bilgi verirken kimi zaman da dil âlimlerin görüşlerini nakletmiş ya da selef âlimlerinin görüşlerine müracaat etmiştir. Öte yandan ayetlerin tefsirinde Sırrî Paşa Fahreddin Razi, Şeyhzade, Kazi Beyzavi, Bursalı İsmail Hakkı, Konevi, İmam Süyûtî, Molla Cami, Hafız, Attar, Mevlana, Kemal Hocendî gibi isimlerin muhteva ile alakalı görüşlerine ve örnek beyitlerine de yer vermiştir (Kurnaz 2000: 137-138). Fıkıh, dil ve belagat yönüyle kıymete haiz olan eserde Sırrî Paşa, Sure için ifade edilen “Ahsenü’l-Kasas” tabiriyle belirtilen güzelliğin hem beyanda hem içerikte olduğunu dile getirerek tefsirinde bunu ortaya çıkarma gayret etmiştir (Kılıç 2000: 176).

1046 sayfadan müteşekkil olan eser, üç cüz hâlinde (Cüz 1: 204s., Cüz 2: 372s., Cüz 3: 470+2s.) 1309/1892 yılında İstanbul’da Mürettebiye Matbaasında basılmıştır. Tefsirin sonuna müellifin kaydettiği bilgiye göre Ahsenü’l-Kasas’ın telifi, 1304/1887 tarihinde tamamlanmıştır (Kılıç 2000: 49).İstanbul Belediyesi, Atatürk Kitaplığı’nda Bel_Osm_K.00081-01 demirbaş numarası ile kayıtlı olan Ahsenü’l-Kasas sadeleştirilerek ve kısaltılarak Tahir Galip Seratlı tarafından yayımlanmıştır (2005). Bunun yanı sıra eser üzerine yapılan yüksek lisans çalışmasında İsmail Kılıç (2020), Yûsuf Suresi’nin tefsir ilmindeki yerini ele almış; Çağdaş Albayrak (2021) ise doktora tezinde Türk edebiyatındaki Yûsuf u Züleyha mesnevileri ile Sırrî Paşa’nın eserini mukayeseli olarak incelemiştir.

Yazarın biyografisi için bk. "Sırrî Paşa, Selim Sırrî Paşa, Girit-Kandiyeli". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sirri-pasa-selim-sirri-pasa-giritkandiyeli