ÂDÂB-I MENÂZİL (ABDÜLLATİF)
Ahlâk kitabı
Abdüllatif, Fakîh Karamanî, Siyahser (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdüllatif Karamânî’y ait ahlâk kitabıdır. Karamânî, Âdâb-ı Menâzil adlı eserini bir ulema kızı olan ve eve gelen kadın misafirlerine ahlâkla ilgili uyarıcı konuşmalar yapan eşinin isteği üzerine 985/ 1577’de yazmıştır (Cunbur 2002: 81). Bu eserde seçkin bir ev kadınının vasıfları, eşler arasındaki karşılıklı hak ve vazifeler, aile fertlerinin rahatlıkla barınabilmeleri, ayrıca ailede ahlâk ve edep kurallarının yaşatılabilmesi için bir evde bulunması gerekli maddî şartlar ile ebeveyn-evlât münasebetleri ve hocalara saygı gibi pedagojik konular işlenmektedir (Erdem 1988:256). Abdüllatîf Karamânî’nin Âdâb-ı Menâzil adlı eseri Eski Anadolu Türkçesinden izler taşımaktadır. 16 yüzyılda kaleme alınan Âdâb-ı Menâzil’de oldukça rahat bir dil kullanıldığı görülmektedir (Tatar 2017: 91). Abdüllatîf Karamânî’nin Âdâb-ı Menâzil’inin farklı nüshaları şunlardır: Âdâbi’l Menâzil fî ilâ helak ve el-tasvif tarihi’l-telif h. 985, Âtıf Efendi 1725, Hacı Mahmud Efendi 1564 varak 208, Hüdai 290 varak 260, Hüsrev Paşa 290 h. 996 varak 187, Hüseyin Paşa 290, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunanlar; 199, 2717, 7161, 7181, 7201. Kara Hisar 17944 varak 251 h.1131, Kemankeş 417 h.1021 varak 256, Nuri Osmaniye 2269, Orhangazi 677 varak 380, Osman Ergin 8 h. 985 varak 178, Pertevniyal 449 varak 230, Tırnovalı 846 h. 1203 varak 268 (Tatar 2017: 90). Tatar (2017), Atıf Efendi 1725 numaralı koleksiyona ait nüshayı Abdüllatîf Karamânî’nin Âdâb-ı Menâzil’ine Göre Menzil Kavramının Değerlendirilmesi başlıklı yüksek lisans tezinde incelemiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Abdüllatif, Fakîh Karamanî, Siyahser”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdullatif-fakih-karamani-siyahser

Eserden Örnekler


Avratın er üzerindeki hakkı üç türlüdür. Biri dünyevî ikinci nefsanî, üçüncü uhrevîdir ama şol dünyevî hakkı bir dürlüdür evvel hizmet ikinci taam-ı helâl, üçüncü libâs-ı helâl ve dördüncü menzil-i münasib beşinci zülm eylememekdir amma ol hizmet dâhi iki dürlüdür. Biri kapıdan ve perdeden taşra olan hizmettir. Biri dâhi kapıdan ve perdeden içeriki hizmettir. Şol ki kapıdan ve perdeden dışarı hizmettir er üzerine vâcibdir ya kendi veya hizmetkârı eylemek gerektir. Avrat borcu değildir ki ol hizmeti eyleye ere vebaldir avrat çıkıp taşra hizmet eylemek meğer ol avrat müştehâ değil ola yahud dışarıda namahrem olmaya ol vakit rızasıyla çıkmak caiz ola (Tatar 2017: 25).

Kaynakça


Cunbur, Müjgân (2002). "Abdüllatif". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. Ankara. C. 1.  81.

Erdem, Hüsameddin (1988). "Abdüllatîf Karamânî’. Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.  Ankara. C. 1. 256.

Tatar, Tuba (2017). Abdüllatîf Karamânî’nin Âdâb-ı Menâzil’ine Göre Menzil Kavramının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


HALICI, GÜLŞAH. "ÂDÂB-I MENÂZİL (ABDÜLLATİF)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/adab-i-menazil-abdullatif. [Erişim Tarihi: 15 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MİRÂCÜ'L MÜŞTAKÎN VE MİBHÂCU'L MÜTTAKÎN (ABDÜLLATİF) ABDÜLLATİF, Fakîh Karamanî, Siyahser Dr. Öğr. Üyesi GÜLŞAH HALICI
Görüntüle
2 RİSALE-İ TEVHÎDİYYE (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Dr. Nuriye İnci
Görüntüle
3 ÂDÂB-I MES'ÛDÎ'YE HÂŞİYE (MÜ'MİN) Mü'min Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
4 MEVÂHİBÜ’L-HALLAK FÎ MERATİBİ'L-AHLÂK (NİŞÂNÎ) Koca Nişancızâde Celâlzâde Tevkii Mustafa Çelebi Efendi (ö. 975/1567) Doç. Dr. Nuran ÇETİN
Görüntüle
5 TARİKATNÂME (SÜNBÜL) Sünbül, Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Efendi Araş. Gör. Dr. MUHAMMET AKİF TİYEK
Görüntüle
6 ER-RIHLETÜ’S-SENİYYE VE’L-VASIYYETÜ’L-BEHİYYE Lİ’L-FUKARÂİ’L-HALVETİYYE (ŞÂH VELÎ AYINTÂBÎ) Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî Prof. Dr. Ali ÖZTÜRK
Görüntüle
7 ETVÂR-I SEB‘A (ŞÂH VELÎ AYINTABÎ) Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî Öğretmen Cemile Sağır
Görüntüle
8 NAKDÜ'L-HÂTIR (ŞEMSÎ) Şemsî, Şemseddîn Sivasî (D. 926/1520 - Ö. 1006/1597) Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
9 MENÂKIB-I EMÎR SULTÂN/MENÂKIB-I CEVÂHİR ( YAHYÂ BİN BAHŞÎ) Yahyâ Bin Bahşî Dr. Öğr. Üyesi abdullah uğur
Görüntüle
10 MİRÂTÜ’L-ÂŞIKÎN (EROĞLU NÛRİ) Eroğlu Nûri Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
11 TASAVVUF Bİ’T- TARİKAT (EROĞLU NÛRİ) Eroğlu Nûri Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle