Dinî, ahlaki nitelikte didaktik bir eser. Yunus bin Veli tarafından istinsahı 996/1588 tarihinde tamamlanan "Konuşma Adabı" anlamındaki Âdâb-ı Makâl, 92 yapraktır. Her yaprakta 13 satır vardır. Harekeli nesihle yazılan eser, tam ve muntazam olduğu hâlde eserde müellifinin adı eserde geçmemektedir. Konya Koyunoğlu Şehir Müze ve Kitaplığında 13142 numara ile kayıtlı eser, tek nüshadır. Âdâb-ı Makâl’da kırk iki fasıl vardır. Bazen aynı konunun alt bölümleri de "fasıl" sözüyle ayrılmıştır.

Eserde konuşma adabı, dilin özellikleri, dil-gönül ilgisi, az konuşmanın fazileti, boş konuşmanın, latife ve alay etmenin sakıncaları, gıybet, kovuculuk, hışmı teskin etme; hasedin, hırsın, cimriliğin kötülüğü ve bunlardan kurtulma yolları, cimriyle cömerdin farkı, mal ve makam hırsının sakıncaları, riya ve riyadan kurtulma çareleri, alçak gönüllü olmanın erdemi, gurur ve kibrin kötülüğü, dünya nimetlerinin nasıl değerlendirileceği, tövbe etmenin önemi ve nasıl tövbe edileceği, iman, sabır ve şükrün erdemi, niyette ve sadaka vermede ihlasın gerekliliği, amelde niyetin ve ihlasın önemi, sadakatin ve ihlasın erdemi, ders alınacak kıssalar, uykudan önce nelerin yapılacağı ve peygamberimizi rüyada görmek için yapılması gerekenler gibi İslamiyete ait bazı incelikler ve değişik konular işlenmiştir. Ayrıca evliya tezkirelerinde, tabakat ve ahlak kitaplarında geçen bazı kıssalara da yer verilmiştir. Bu konular ve üslup özellikleri dikkate alındığında eserin tekkelerde okunan bir ahlak ve adap kitabı olduğu söylenebilir.

Didaktik bir eser olduğu için sanat endişesinden uzak bir anlayışla yazılan Âdâb-ı Makâl, 16. yüzyıla ait olmakla birlikte Eski Anadolu Türkçesinin birçok özelliğini taşımaktadır. Eserin dili yazıldığı dönem için yalındır, denilebilir. Fiil cümlelerinin sayısı azdır. Cümlelerin çok sayıda "ve, ki, pes, ta" gibi unsurlarla bağlanması yüzünden bazı cümlelerde kopukluklar veya eksiklikler görülmektedir. Diğer adap ve ahlak kitaplarıyla Âdâb-ı Makâl’ın üslubu benzerlik göstermektedir. Başlıkların neredeyse aynı kalıpta olması, önce afetin sonra ilacının söylenmesi, "bil ki" sözüyle giriş yapılması; konuların ayet, hadis, kıssa veya misallerle pekiştirilmesi gibi ortak özellikler başlıca üslup benzerliklerindendir. Eserin içeriği ve üslubu dikkate alındığında müellifinin Kur’an, hadis, siyer, tasavvuf, ilmihâl ve tarikat adabı gibi konularda hayli birikiminin olduğu rahatlıkla söylenebilir. Konular işlenirken gerektikçe ayetlere ve hadislere müracaat edilmiştir. Nakledilen hadislerin çokluğu ve ayetlerin mealleriyle birlikte verilmesi müellifin bu konulara ne derecede vakıf olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca metinde bazı eserlere yapılan göndermeler ve bu eserlerden yapılan alıntılar da müellifin bu kaynakları iyi bildiğini göstermektedir (Kayasandık 2011: 3-9).

Ahmet Kayasandık'ın Âdâb-ı Makâl'ın dil özelliklerini ve dizini ihtiva eden doktora çalışması (2009), daha sonra basılmıştır (2011). Eserin metni, günümüz Türkçesine aktarılmış şekli ve tıpkıbasımı yine aynı yazar tarafından Konuşma Adabı adıyla yayınlanmıştır (2013).