- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmet Mithat Efendi - Madde Yazarı: Melis Sıla Cengiz
- Eser Yazılış Tarihi:1874
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:07/10/2021
AÇIKBAŞ (AHMET MİTHAT EFENDİ)
tiyatroAhmet Mithat Efendi (d. 1844 / ö. 28 Aralık 1912)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan tiyatro oyunu. Açıkbaş piyesi, kendisini aldatan ikinci eşiyle gençlik yarışına çıkan, babalık vazifelerini ihmal eden; kızını, eşinin telkiniyle onun âşığının babasıyla evlendirmeye kalkan Hüsnü Bey ile, eve efsuncu sıfatıyla giren ve üvey annenin bütün hilelerini açığa vuran genç âşığı konu edinir.
Hüsnü Bey, kendisinden genç bir kadınla evlenince ona genç ve güzel görünmek için Açıkbaş Hoca’dan yardım umar. Fakat kendi kızını ihtiyar bir adam olan Şehsuvar Bey ile evlendirmek ister. Bu niyetini eşi de destekler çünkü o da Şehsuvar Bey’in oğlu Numan ile aşk yaşamaktadır. Bu evliliğe Yekta karşı çıkar. Çünkü hem yaşlı biriyle evlenmek istememektedir hem de Fettan adlı bir genci sevmektedir. Hüsnü Bey’in yardım istediği hoca, aslında bir hoca olmayıp Hüsnü Bey’in kızıyla evlenmek isteyen ve Hüsnü Bey’e oyun oynayan Fettan Efendi’dir.
Piyes uzaktan uzağa Moliére’den faydalanmak isteyen bir komedidir. Eser evlilik konusunu ele alsa da batıl inançları da tenkit eder. Yaş farkına dikkat etmeden yapılan evlenmelerin yarattığı kötü neticeleri de konu edinir. Kendinden sonraki pek çok eseri etkilemiş olan piyes yazarın Rodos’taki ilk yıllarında Kırkambar’da kaleme alınır. Piyes dört perdeden meydana gelir.
Yazarın biyografisi için bk. “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efnendi
Eserden Örnekler
Hüsnü Bey — (Gitmek üzere iken elini cebine sokarak) Ey mendilsiz mi gidelim? İşte beyaz mendilim yok. Hesna Hanım — A beyim daha dün akşam vermiştim. Hüsnü Bey — (Sert bir tavırla) Dün akşam vermiştin ama cebimde ütüsü bozulmuş. Buruş buruş mendili ne yapayım? Bugün yakalık da vermedin, kolluk da yine dünkü yakalığı kolluğu taktık. Bu yakında üzerime o kadar miskinlik, o kadar murdarlık çökerttin ki aynaya baktıkça kendimi gudubet görüyorum. Hesna Hanım — Ya benim bugünlerde aklım başımda mı? Hüsnü Bey — Aklına ne olmuş efendim? Hesna Hanım — Aklıma bir şey olduğu yok. Yalnız başımı yiyip bitiriyorlar. (Enginün 1990: 55-102).
Kaynakça
Durgun, H. Harika (2015). Ahmet Mithat Efendi ve Edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Enginün, İnci (1990). Ahmet Mithat Efendi’nin Tiyatroları. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
Enginün, İnci (2012). Ahmet Mithat Efendi ve Tiyatro. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Enginün, İnci (2020). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839-1923). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karabey, Özgen (1952). Ahmet Mithat Efendi'nin Piyesleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (2014). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Uluyazman, Aydın (1956). Ahmet Mithat Efendi ve Tiyatro Eserleri. İstanbul: Türk Tiyatrosu
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ACÂ'İB-İ ÂLEM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
2 | AHMED METÎN VE ŞİRZÂD YÂHUD ROMAN İÇİNDE ROMAN (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
3 | ALTIN ÂŞIKLARI (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır |
Görüntüle | ||
4 | ANA-KIZ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
5 | ARNAVUDLAR VE SOLYOTLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas |
Görüntüle | ||
6 | LETAİF-İ RİVAYAT 11 / BAHTİYARLIK (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
7 | BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğretmen Münevver Eroğlu |
Görüntüle | ||
8 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 24 (BİR ACÎBE-İ SAYDİYYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
9 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 9 (BİR GERÇEK HİKÂYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
10 | BİR TÖVBEKÂR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
11 | LETAİF-İ RİVAYAT 23 / CANKURTARANLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
12 | CELLÂD (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Elmas Karakaş |
Görüntüle | ||
13 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 12 (CİNLİ HAN) (AHMET MİDHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
14 | ÇENGÎ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
15 | LETAİF-İ RİVAYAT 16 / ÇİFTE İNTİKAM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |