- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Dr. Esin Ağca
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Eski Uygur
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Uygur
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:22/04/2022
ABİTAKİ SÛTRA
uydurma sûtra?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Eski Uygurca dönemine ait abitaki başlıklı uydurma sûtralardan biri.
Eski Uygurca metinler arasında Amitâbha Buddha’ya ait farklı alıntıları içeren Abitaki şeklinde başlığa sahip yazmalar vardır. Saf Ülke [Pure Land] geleneğindeki Amitâbha kültüne ait bu metinlerin Çinceden çevrildiği bilinmekle birlikte Çince yazılmış orijinal metni hakkında bir bilgi bulunmadığı gibi, ne zaman ve kim tarafından çevrildiği de bilinmemektedir (Karaayak 2021: 27-28).
Elverskog tarafından Çince Uydurma Sûtralar içerisinde değerlendirilen Eski Uygurca Abitaki Sûtra, kursiv yazılı bir metindir. Bu sûtra Eski Uygurcada, Pak-len-ši-ki atl(ï)g yürüŋ lenhwa čäčäk tergini nom ärdini olarak adlandırılmıştır. Pak-len-ši-ki, Çince Bai lian she jing’nin “Beyaz Lotus Cemiyeti Sûtrası” transkripsiyonudur (Elverskog 1997: 86).
Abitaki Sûtra’ya ait fragmanlardan 5’i Ankara’da, 5’i İstanbul’da, 16’sı Paris’te, 25’i Pekin’de ve 42’si St. Petersburg’da bulunmaktadır. Elverskog, Paris ve Pekin’de bulunan fragmanların farklı bir nüshaya ait olduğunu ifade etmiştir (Elverskog 1997: 86). Pekin’deki fragmanlar üzerine çalışmaları bulunan Geng ise, bu metinlerin Da bai lian she jing “Büyük Beyaz Lotus Cemiyeti Sûtrası” adlı kayıp bir kitaba ait olduğunu ve Yüan Hanedanlığı (1279-1368) döneminde kopyalandığını düşünmektedir (Geng 2007: 177-179).
Eski Uygurca Abitaki metinleri üzerine bugüne kadar pek çok yayın yapılmış olmakla birlikte, Tümer Karaayak (2021), “Eski Uygurca Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı (Giriş-Metin-Aktarma-Açıklamalar-Dizin)” başlıklı çalışmasında eserin bütün fragmanları üzerine kapsamlı bir inceleme yapmıştır.
Eserden Örnekler
uçuz oŋay bolur üçün anın ütleyür men tözünlere, bo dyan sımtagsız köŋülin bışrunzunlar ögretinzünler, neŋ kim bo bir azunıg bıtadı keçürüp ken yene ökrünçlüg bolmazunlar tep, bo terir…
(Ey soylular, değersiz (ve) önemsiz olduğu için onu öğütlüyorum. (Soylular) bu meditasyonu (Skr. dhyāna) gayretli düşünceleriyle çalışsınlar öğrensinler. Hiç kimse bu hayatı faydasız geçirip sonrasında yeniden pişmanlık duygusuna sahip olmasın diyerek (söyledi)…)
Kaynakça
Elverskog, Johan (1997). Uygur Buddhist Literature, Silk Road Studies I. Turnhout: Brepols.
Geng, Shimin (2007). “A Study On The Uighur Text Abitakı (4)” Türkbilig, 14: 177-183.
Karaayak, Tümer (2021). Eski Uygurca Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı (Giriş-Metin-Aktarma-Açıklamalar-Dizin). Ankara: TDK Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA | Kalım Keyşi | Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER |
Görüntüle | ||
2 | SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ | ? | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
3 | NÎLAKANTHAKA SÛTRA | Şingko Şeli Tutung | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (ŞÎRÎN) | Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
5 | ALTUN YARUK | Şıñko Şeli Tutuñ | Prof. Dr. Ceval Kaya |
Görüntüle | ||
6 | SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing | ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle |